ايران و مدل‌هاي تحريم: ممانعت از دسترسي به منابع

Iran and Sanctions Models: Blocking Access to Resources

مناسبات ايران و غرب در دوران پس از انقلاب اسلامي همواره تنش‌آلود بوده است. در اين دوران، مجموعه غرب (امريكا و اتحاديه اروپا) از ابزارهاي مختلفي براي مواجهه و مقابله با ايران بهره گرفته‌اند. بي‌شك تحريم مهم‌ترين و پركاربردترين ابزار غرب عليه ايران در اين سال‌ها بوده است. با توجه به اينكه تحريم پديده‌اي فراگير در مناسبات بين‌المللي است، طبيعتاً در قالب مدل‌ها و استراتژي‌هاي مختلفي اعمال مي‌گردد. بر اين مبنا سوال كليدي مقاله حاضر آن است كه تحريم‌هاي اعمالي عليه ايران در قالب كدام مدل قابل تبيين‌اند و حوزه‌هاي تاثيرگذاري تحريم‌ها كدام‌اند؟ فرضيه‌اي كه در پاسخ به اين پرسش طراحي شده، عبارت از اين است كه" تحريم‌هاي اعمالي عليه ايران در قالب دو مدل "جلوگيري از دسترسي به منابع" و " فروپاشي سياسي" قابل تبيين‌اند و حوزه‌هاي اصلي تاثيرگذاري آنها ساختارهاي دولت و اقتصاد هستند. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد عمده تحريم‌هاي اعمالي عليه ايران در جهت ممانعت از دسترسي اين كشور به منابع مورد نياز بوده و به تدريج بر ابعاد و عمق آنها افزوده شده، به گونه‌اي كه بسياري از ساختارهاي دولت و در سال‌هاي اخير اساساً حيات اقتصادي ايران را هدف قرار داده‌اند. بر همين مبنا نويسندگان استدلال كرده‌اند كه نشانه‌هايي از به كارگيري مدل فروپاشي سياسي نيز در قالب تحريم‌هاي اعمالي، بروز و ظهور يافته است.

Relations between Iran and the West have been characterized by tension following the Islamic Revolution in Iran. During this period, the Western countries (including the US and Europe) have used various tools to confront Iran. Undoubtedly, sanctions constitute one of the most important and most commonly used tools that the West has used against Iran during past years. Since sanctions are a common phenomenon in international relations, they can be applied through various models and strategies. The main question of the present paper is which model applies to sanctions imposed against Iran and which fields are especially affected by them? The hypothesis that has been offered in answer to this question is that sanctions imposed against Iran can be expounded through two models of “preventing access to resources,” and “political collapse,” with government structures and economy being the main fields that they target. Findings show that most sanctions imposed against Iran aim to prevent the country’s access to necessary resources and their severity has been gradually increased to target many government structures and, in recent years, the very lifeline of the Iranian economy. The authors argue that there are also signs to show that the political collapse model has been also applied within framework of the imposed sanctions.