شخصيت عاذله در آيينه شعر جاهلي

The Representation of Azelah (Reproachful Woman) in Pre-Islamic Poetry

از موضوعات پركاربــرد در شعر جاهلي، عاذله (زن سرزنش گر) و انواع ملامت هاي وي نسبـت به شاعر و رفتـار و كـردار او است. ترس از مرگ و تمايل به باقي ماندن نام نيك و قهرمان بودن، شاعـر را به افراط در انفاق مال و شجاعت و بي‌پروايي مي‌كشاند، و از طـرف ديگر شاعر از فقر و مرگ و نيستي احساس نگراني مي‌كند؛ و از اين رو دو شخصيت متضاد در شعرش جلوه‌گر مي‌شود: يكي خود شاعر كه در قالب فردي افراطي و بي پروا تصوير مي‌شود، و ديگري عاذله كه به صورت فردي عاقل و متعادل خود نمايي مي‌كند. بين اين دو شخصيت كشمكشي صورت مي‌گيرد كه در صورت گفتگويي خارجـي نمـود مي‌يابد. اين پژوهش به بررسي اسلـوب و فن گفتگو در قصايدي كه عاذله در آن حضور دارد، مي‌پردازد، و نحوه حضور شخصيت عاذله را در شعر شاعران جاهلي به روش توصيفي- تحليلي مورد بحث و تحليل قرار مي‌دهد. با بررسي اين شخصيت، در قصايد شاعران بزرگي همچون؛ لبيد بن ربيعه، حاتم طايي، النمر بن تولب، مخبّل السّعدي، عروه بن الورد، عنتره بن شداد، ابو ذويب الهذلي و كعب بن سعد الغنوي جايگاه زن در عصر جاهلي به عنوان شريكي عاقل وسخنگويي دانا مطرح مي‌گردد؛ شريكي كه به او حق استدلال و گفتگو داده مي‌شود تا بتواند مرد را در مسير داشتن انديشه ي صحيح و متعادل، ياري نمايد.

One of the commonest topics of Pre-Islamic poems is Azelah (reproachful woman) and her reproaches about the poet and of his way of thinking and behavior. The fear of death and the desire to leave a good name and be a champion can cause the poet to go to extremes in donating the property and make him bold and fearless. On the other hand, the poet is worried about death and inexistence. Therefore, two conflicting characters are found in these kinds of poems. One is the poet (himself), who is a fearless extremist, and the other one is the Azelah (blamer) who appears as a moderate and wise woman. The opposition between these two characters appears in the form of external conversation. Thus, this research not only seeks to find out the style and technique of speech in the odes in which the blamer is present, but also tries to analyze the concept of Azelah and its symbols in Pre-Islamic poems .