تحليل موازنه اي دو سوگ چامه از ابوفراس حمداني و محمود سامي البارودي

A Comparative Analysis of Two Mourning Odes by Abufiras al-Hamdani & Mahmoud Sami al-Barudi

ابوفراس حمداني شاعر با احساس قرن چهارم هجري است كه در زندان روميان، چكامه اي در سوگ مادرش به نظم كشيد و بارودي، شاعر باذوق قرن سيزدهم هجري است كه در روزگار تبعيد، به ياد همسر فقيدش اشك حسرت ريخت و طرح چامه اي باشكوه را در انداخت. اين دو چكامه از جمله باشكوه ترين سوگ سرودهاي اين دو سراينده و ادبيات عربي است. تحليل ساختاري و محتوايي اين دو اثر جاودان و قرار دادن آن ها در ترازوي نقد و موازنه، چشم انداز كلان اين نوشتار را تشكيل مي دهد. پژوهش حاكي از آن است كه اين دو اثر شايان، با برخورداري از وحدت موضوعي و صدق هنري، عواطف دردآلود، دغدغه هاي رواني و شرايط ناگوار حاكم بر زندگي دو سراينده محنت كشيده را به نيكويي و در نمايي هنري به تصوير مي كشند. دلالت ساختار سروده ها بر احوال و احساسات دو سراينده كه در سطح گزاره ها، واژگان و حروف، نمودار شده، از جمله شباهت هاي دو چكامه است. اختلاف بين اين دو چامه نيز، برآمده از تفاوت بين شرايط و روحيّات سرداري است گرفتار كه در سوگ مادرش، اشك مي ريزد و امير رانده شده اي كه داغدار همسر خاك نشين خويش است.

Abufiras al-Hamdani is a romantic poet of the fourth century A. H. who composed a mourning ode for his mother when he was in the Roman’s prison; and Barudi is a gifted poet of the thirteenth century A. H. who, in the time of exile, shed tears of wistfulness and composed a magnificent ode in memory of his late wife. These two odes are of the most magnificent mourning poems of these two poets and Arabic literature. An analysis of the structure and the content of these two immortal works, and putting them on the scale of criticism and equalization make up the vast perspective of this writing. The present study suggests that these two meritorious works, with their thematic unity and artistic veracity, picture the painful sentiments, mental concerns, and conditions governing the lives of these afflicted poets well and in an artistic manner. The results of the present study show that although the artistic techniques of expressing the poets’ affection have differentiated the odes, the transcendental affection, the outstanding personality and the relatively similar conditions of these two poets have given them a similar atmosphere.