عشق طريقي بسوي كمال انساني (مقايسه‌يي بين نگاه ابن‌سينا و ملاصدرا)

Love as a Path towards Human Perfection (A Comparison of the Ideas of Ibn Sina and Mulla Sadra)

حكماي اسلامي از جمله ابن‌سينا، عشق انساني را به عشق حقيقي و مجازي تقسيم كرده‌اند. عشق حقيقي همان اشتياق و حب شديد به ذات و صفات الهي است و عشق مجازي، خود به عشق نفساني و عشق حيواني تقسيم ميشود. مبدا عشق نفساني، سنخيت و مشالكت جوهري نفس عاشق و معشوق است، اما مبدا عشق حيواني، شهوت جسماني و خواهش لذت حيواني است. ابن‌سينا، عشق مجازي را يكي از عوامل «تلطيف سر» ميداند و «تلطيف سر» از اهداف رياضت عارفانه و طريقي براي رسيدن به كمال است. ملاصدرا نيز معتقد است كه در عشق مجازي نفساني، اتحاد نفس عاشق با معشوق از طريق استحسان و تمثل زيباييهاي ظاهري و باطني معشوق، منجر به لطافت روح و آمادگي در نفس عاشق ميگردد بطوري كه او را آماده پذيرش مقام فنا في‌الله ميگرداند. برهمين اساس ميگويد: «المجاز قنطره الحقيقه»؛ عشق مجازي پلي است براي رسيدن به عشق حقيقي و در نهايت كمال انساني.

Islamic philosophers, such as Ibn Sina, have divided human love into true and virtual types. True love is the same extreme enthusiasm and passion for divine essence and attributes, and virtual love itself is divided into soulish love and animal love. The origin of soulish love is the substantial participation and commensurability of the souls of the lover and the beloved. However, the origin of animal love is physical desire and seeking animal pleasure. Ibn Sina believes that virtual love is one of the elements of the “purification of the inner self”, which is one of the goals of ascetic practice and a way for attaining perfection. Mulla Sadra also maintains that in soulish virtual love, the unity of the lover’s soul with that of the beloved through preference and representing the external beauty of the beloved leads to the lovers’ purification of the soul, so that he becomes ready for accepting the station of being annihilated in God. Accordingly, he says that virtual love is a bridge for attaining true love and, ultimately, human perfection.