پتروگرافي و شيمي‌كاني دايك‌هاي ايوسن كوه كم‌خاشك (شمال خور، استان اصفهان)

Petrography and mineral chemistry of Eocene dykes from Kuh-e-Kam Khashak (North of Khur, Isfahan province)

كوه كم‌خاشك در شمال‌شرق اصفهان (شمال خور) واقع شده است. در اين منطقه دايك‌هاي بازيك با امتداد شمال‌شرق- جنوب‌غرب و دايك‌هاي حد واسط با امتداد شمال‌غرب- جنوب‌شرق درون واحدهاي ماسه‌سنگ، سنگ آهك‌ها و مارن‌هاي كرتاسه بالايي نفوذ كرده‌اند. دايك‌هاي حدواسط از نظر حجم، تعداد، طول و همچنين ضخامت نسبت به دايك‌هاي بازيك برتري دارند. بررسي‌هاي صحرايي نشان مي‌دهد كه در برخي موارد، دايك‌هاي بازيك، دايك‌هاي حدواسط را قطع نموده است كه نشان دهنده ايجاد اين دايك‌ها بعد از دايك‌هاي حدواسط است. دايك‌هاي بازيك از كاني‌هاي اليوين (كريزوليت)، كلينوپيروكسن (ديوپسيد و اوژيت)، پلاژيوكلاز (لابرادوريت و اليگوكلاز)، سانيدين، مگنتيت، ارتوپيروكسن (انستاتيت)، اسپينل و فلوگوپيت به‌عنوان كاني‌هاي اوليه تشكيل شده‌اند و كاني‌هاي ثانويه آن‌ها، زيوليت (ناتروليت و مزوليت)، كلريت، كلسيت و سرپانتين هستند. كاني‌هاي اوليه تشكيل دهنده دايك‌هاي حدواسط نيز كلينوپيروكسن (ديوپسيد)، پلاژيوكلاز (لابرادوريت)، سانيدين، ميكا (بيوتيت و فلوگوپيت)، آمفيبول (هاستينگزيت منيزيم‌دار) و مگنتيت بوده و كاني‌هاي ثانويه آن‌ها كلسيت و كلريت هستند. انواع بيگانه‌بلورهاي كوارتز و بيگانه‌سنگ‌هاي پيروكسنيتي و هورنفلس در دايك‌هاي بازيك مشاهده مي‌شود. بررسي شيمي كلينوپيروكسن‌ها، فشار كمتر از 5 كيلو بار و مقدار متغير PH2O را براي زمان تبلور اين كاني‌ها نشان مي‌دهد. دماسنجي ميكاها، دماي تبلور را در نمونه‌هاي دايك حدواسط در محدوده 732 تا 747 درجه سانتيگراد نشان مي‌دهد، در حالي‌كه دماي تبلور بيوتيت‌هاي نمونه‌هاي بازيك، 699 تا 808 درجه سانتيگراد است. بر مبناي بررسي‌هاي پتروگرافي و شيمي‌كاني‌ها، تركيب ماگماي سازنده اين دايك‌ها ساب آلكالن و از نوع كالك‌آلكالن تشخيص داده شد و نيز از لحاظ جايگاه تكتونوماگمايي در قلمرو قوس ماگمايي واقع مي‌شوند.

Ku-e-Kam Khashak is located in the NE of Isfahan (North of Khur). Basic dykes trending NE-SW and intermediate dykes with NW-SE trend cross cut the Upper Cretaceous sandstone, limestone and marl. The intermediate dykes are much more abundant and widespread in the area. Field studies show that the basic dykes cross-cutting the intermediate dykes, indicating that intermediate dykes are older. Primary minerals of the basic dykes are olivine (chrysolite), clinopyroxene (diopside, augite), plagioclase (labradorite, oligoclase), sanidine, magnetite, orthopyroxene (enstatite), spinel, phlogopite and secondary minerals are zeolite (natrolite and mesolite), chlorite, calcite and serpentine. The intermediate dykes are composed of clinopyroxene (diopside), plagioclase (labradorite), sanidine, mica (biotite and phlogopite), amphibole (magnesio-hastingsite) and magnetite as primary minerals and chlorite and calcite as secondary minerals. Basic dykes have xenocrysts of quartz and xenoliths with pyroxenite and hornfels in composition. Mineral chemistry of clinopyroxenes reveals pressure less than 5 kbars and variable PH2O for the formation of these phases. Thermometry of the micas in intermediate dykes show 732- 747 °C, whereas the biotites of basic dykes crystallized 699 to 808 °C. Petrography and mineral chemistry of the studied dykes indicate sub- alkaline and calc- alkaline characteristic of the primary magma and their magmatic arc setting.