رابطه باورهاي معرفت‌شناختي و گرايش به تفكر انتقادي در دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر ماكو در سال تحصيلي 91 - 90

Relationship between Cognitive Knowledge Beliefs and the Tendency to Critical Thinking among high School Students in Makou

اين پژوهش با هدف بررسي رابطه باورهاي معرفت‌شناختي و گرايش به تفكر انتقادي در دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر ماكو انجام گرفت. جامعه آماري شامل كل دانش‌آموزان متوسطه شهر ماكو است كه با استفاده از روش تصادفي خوشه‌اي تعداد 346 نفر به عنوان نمونه آماري انتخاب شدند. روش تحقيق روش همبستگي بود. ابزار جمع‌آوري اطلاعات، پرسش‌نامه باورهاي معرفت‌شناختي «شومر» و پرسش‌نامه تفكر انتقادي «كاليفرنيا» بودند. براي تحليل اطلاعات از آزمون t گروه‌هاي مستقل و روش تحليل واريانس و تحليل رگرسيون به روش گام‌به‌گام استفاده شده است. نتايج حاكي از آن است كه بين باورهاي معرفت‌شناختي و گرايش به تفكر انتقادي رابطه معناداري وجود دارد و باورهاي معرفت‌شناختي، پيش‌بيني‌كننده يكي از مولفه‌هاي تفكر انتقادي (استدلال استقرايي) است. همچنين بين باورهاي معرفت‌شناختي دانش‌آموزان دختر و پسر تفاوت معناداري نيست. در گرايش به تفكر انتقادي، در استدلال استقرايي دختران بالاتر از پسران بودند؛ در ساير مولفه‌ها هيچ گونه تفاوتي ديده نشد و باورهاي معرفت‌شناختي مي‌تواند گرايش به تفكر انتقادي را در دختران و پسران پيش‌بيني كند. همچنين نتايج حاصل از اين تحقيق نشان مي‌دهد كه باورهاي معرفت‌‌شناختي مي‌توانند پيش‌بيني‌كننده مولفه‌هاي گرايش به تفكر انتقادي باشند و نيز، مولفه‌هاي باورهاي معرفت‌شناختي مي‌توانند در جهت تقويت تفكر انتقادي و پيشبرد اهداف آموزشي عواملي تاثيرگذار باشند و با شناسايي اين باورها گام‌هاي صحيح و موثري را در جهت رسيدن به شاخص‌هاي تفكر انتقادي بردارند.

The present study intends to investigate the relationship between cognitive knowledge beliefs and the tendency to critical thinking among high school students in Makou. All high school students in Makou participated in the study. 346 students were selected through cluster sampling. The research is performed through survey-correlation procedure. Schomerʹs cognitive knowledge beliefs questionnaire and Californiaʹs critical thinking questionnaires were used as the instruments of data collection. The collected data was analyzed using analysis variances, t-test and stepwise regression. The results indicate that there is a relationship between cognitive knowledge beliefs (inherent ability to treat learning, quickness of learning process, simplicity of science and absolute knowledge of science) and the tendency to critical thinking (deduction, reasoning, analogy, A-priori reasoning, evaluation, analysis) and cognitive knowledge beliefs can result in one of the components of critical thinking (i.e. A-priori reasoning). But there is no significant relationship between cognitive knowledge beliefs of male and female students. In A-priori reasoning, girls have more tendencies to critical thinking, but in other components there is no difference between boys and girls, so cognitive knowledge beliefs predict a tendency to critical thinking between girls and boys. Furthermore, the results show that cognitive knowledge beliefs can predict the components of the tendency to critical thinking, and the components of cognitive knowledge beliefs can be used to enrich critical thinking. Also they can affect teaching purposes. So recognizing these beliefs can results in right and effective advances in reaching standards of critical thinking.