توسعه فرهنگي در برنامه‌هاي كودك سيما

Cultural Development in Childrenʹʹs Television Programs

مقاله پيش ‌رو حاصل پژوهشي است كه به بررسي برنامه‌هاي كودك تلويزيون از منظر توسعه فرهنگي و شاخص‌هاي آن مي‌پردازد. به اين منظور ابتدا با گزينش چهارچوب نظري مناسب از ميان ديدگاه‌هاي جامعه‌شناسان فرهنگي (وبر، پارسونز، و اينگلهارت) به تبيين و تعريف توسعه فرهنگي از ديدگاه انتخابي (يونسكو) پرداخته شده است. سپس بررسي وضعيت موجود با كنكاش در برنامه‌هاي كودك سيما و آن‌چه اين رسانه در اختيار كودكان قرار داده از نظر محتوا (شاخص‌هاي هويت فرهنگي، ميراث فرهنگي، مشاركت فرهنگي، و همكاري‌هاي فرهنگي بين‌المللي) و ساختار (نوع لباس، فضاي صحنه، تقليد صدا، موسيقي، شعر، مشاركت كودكان، و شيوه انتقال پيام) مورد توجه قرار گرفته است. واحد تحليل در اين پژوهش «قالب برنامه» و روش مورد استفاده، مطالعه اسنادي، تحليل محتواي كمّي و كيفي و مصاحبه كانوني است. نكته حايز اهميت آن‌كه دوره زماني مورد بررسي، به دليل مصادف‌شدن چند مناسبت اصلي در ايام سال با محرم، فجر، نوروز، و ايام عادي ظرفيت پرداخت به موضوعات مختلف و قابل طرح را داشته است. همچنين برنامه‌هاي انتخاب‌شده (عمو پورنگ و فيتيله) طبق آمارها درصد بالايي از بينندگان را به خود اختصاص داده‌اند. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه نوع لباس و فضاي ارايه پيام در اين دو برنامه،‌ مناسب با محتوا و مناسبت بوده است و از سه عنصر شعر، موسيقي، و تقليد صدا درست بهره گرفته شده است. در برنامه‌هاي مذكور بيش‌تر از قالب نمايشي و كارتون خارجي استفاده شده و شيوه انتقال پيام بيش‌تر به صورت غير مستقيم بوده است. شاخص‌هاي توسعه فرهنگي از ديدگاه يونسكو با اولويت‌هاي برنامه‌سازي ارايه‌شده در برنامه‌ها مغايرتي ندارد. در اين دو برنامه به برخي از موضوعات بيش‌تر پرداخته مي‌شود و در عين حال بسياري از مضامين مورد نياز كودكان به دليل عدم آگاهي برخي برنامه‌سازان حوزه كودك با شاخص‌هاي توسعه‌اي مورد غفلت قرار مي‌گيرد. اين در حالي است كه براي داشتن كودكي توسعه‌يافته بايد او را با مضامين و محتواهاي مختلف و نه يك‌سويه آشنا نمود. بنابراين معناي روشن، درست، كامل و تاثيرگذاري از توسعه در اختيار كودك قرار نمي‌گيرد.

This paper is considering the children’s television program in term of cultural development and its indicators. In this regards, among the view point of cultural sociologists (Weber, Parsons and Inglehart), an appropriate theoretical framework has been firstly mentioned, and then the cultural development has been explained and defined in terms of selectivity (UNESCO). Afterwards, the current situation has been considered by surveying in children’s TV programs as well as what this media has been shown to the children in terms of content (the indicators of cultural identity, cultural heritage and cultural participation and international cultural cooperation) and structure (clothing, space, imitating sounds, music, poetry, children’s participation and how to transfer the content). Finally, the current situation has been analyzed based on the laws of IRIB and priorities of TV programming in media. The unit of analysis is “program” and the method is to study documents, to analyze the qualitative and quantitative content and the focal interviews. The most important point is that it was possible to survey the different subjects and practical plans because of the coincidence of the programs and several important events during the year such as Ashura, Moharram, Festival, New Year and usual days. According to the statistics, the selected programs have been allocated the high percentage of their audiences, too. The study is declared that the foreign cartoons are shown more in the TV programs and the way of transferring the message is more indirectly. Indicators of cultural development are not inconsistent with the priorities of submitted programming in the programs in view point of UNESCO. These two programs have paid more attention to some issues; so many themes which are required for children have been negligible. However, in regard to having a developed child, you should familiarize him/her with different themes and contents not just in one hand. Therefore, the clear, correct, complete and effective meaning of developing doesn’t give for the children.