اثر تنش رطوبتي بر عملكرد ماده خشك و ميزان اسانس جمعيت‌هاي مختلف گياه دارويي انيسون (Pimpinella anisum L.)

The effect of drought stress on dry mather yield and essential oils of Anisum (Pimpinella anisum L

در اين تحقيق اثر تنش رطوبتي بر عملكرد و ميزان اسانس جمعيت‌هاي مختلف گياه دارويي انيسون در سال 1390 در موسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور بررسي گرديد. اين آزمايش به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 4 تكرار اجرا گرديد. سه توده محلي انيسون (توده محلي سبزوار، كرمان و جيرفت) به عنوان عامل اصلي و تنش رطوبتي به عنوان عامل فرعي در 4 سطح تنش رطوبتي (10، 30، 50 و 70 درصد تخليه رطوبت) در نظر گرفته شد. اثر متقابل تيمارها بر اسانس ساقه در سطح 1% و بر وزن خشك ساقه، عملكرد ماده خشك و عملكرد اسانس ساقه در سطح 5% معني‌دار بود. مقايسه ميانگين اثرات متقابل نشان داد كه، بيشترين ميزان وزن خشك ريشه، وزن خشك ساقه و عملكرد ماده خشك به ترتيب 120، 712 و 1100 كيلوگرم بر هكتار مربوط به توده كرمان در 10درصد تخليه رطوبت بود همچنين بيشترين ميزان اسانس ساقه (89/0 درصد)و اسانس برگ (63/0 درصد) مربوط به توده كرمان در 70 درصد تخليه رطوبت بود. توده جيرفت نسبت به توده كرمان و سبزوار برتري داشت زيرا در شرايط تنش رطوبتي پايداري بيشتري از خود نشان داد و متحمل تر به خشكي بود. سطح 10 درصد تخليه رطوبت بهترين سطح آبياري براي توليد بيشترين ماده خشك توليدي بود. افزايش آبياري باعث كاهش درصد اسانس شد در صورتي كه عملكرد اسانس را افزايش داد. سطح 10 درصد تخليه رطوبت بهترين سطح رطوبت براي توليد بيشترين ماده موثره بود.

Anisum (Pimpinella anisum L.) is one of the aromatic herbal plants which has great export value. In order to investigate effects of drought stress on yield and essential oil in different populations of Anisum an experiment was conducted in alborz karaj stations in 2011. This research was caried out as a randomized complete block design with 4 replications. Main factors were 3 populations of the Anisum (sabzevar, kerman and jiroft) and sub factors were include 4 levels of drought stress (10, 30, 50 and 70 % water depletion). Effect of interaction between main and sub factors were different significant on essential oil stem at %1 level and stem yield, dry matter yield and essential oil yield at %5 level. Mean comparison of main and sub factors showed that highest root yield, stem yield and dry matter yield order 120, 712 and 1100 kg/ha belong to kerman population in 10% water depletion and highest essential oil stem (0.89%) and essential oil leaf (0.63%) belong to kerman population in 70% water depletion.