خوانش فلسفي گزيده متون داستاني كلاسيك فارسي متناسب با اهداف برنامه فلسفه براي كودكان (گلستان سعدي، بوستان سعدي، مثنوي معنوي، كليله ‌‌و دمنه)

Philosophical Reading of Selected Persian Classic Stories According to Targeted Aims of Philosophy Programs for Children

در اين پژوهش به خوانش و بررسي چهار اثر برگزيده تعليمي از متون داستاني كلاسيك فارسي، يعني كليله و دمنه، مثنوي معنوي، گلستان و بوستان، در جهت همخواني آن‌ها با ويژگي‌ها و اهداف داستاهاي فكري در برنامه فلسفه براي كودكان پرداخته شده است. در اين پژوهش، از روش تحليل محتوايي و قياسي استفاده شده و با ذكر مقدمه‌‌اي در باب غناي داستاني گنجينه ادبيات فارسي و بررسي ويژگي‌هاي اساسي داستان‌هاي فلسفي، طبق اصول مطرح‌شده توسط سردمدارن اين جريان، متيو ليپمن و فيليپ كم و آن مارگارت شارپ، چهار معيار اصلي براي داستان‌هاي فلسفي تدوين شد كه عبارت‌اند از 1. محتواي فلسفي، 2. مهارت‌هاي فكري، 3. كندوكاوپذيري، 4. شيوه پايان‌بندي. براساس اين چهار معيار اساسي، حدود 98 داستان متناسب با اهداف برنامه فلسفه براي كودكان گزينش شد. نتايج حاصل از اين بررسي نشان مي‌دهد كه در متون داستاني مذكور داستان‌هايي متناسب با اهداف داستان‌هاي فلسفي يافت مي‌شوند كه حداقل يك مفهوم فلسفي را دربر داشته باشند و به‌لحاظ ساير ويژگي‌ها (مهارت‌هاي فكري و كندوكاو‌پذيري و شيوه پايان‌بندي) برحسب شاخص‌هاي مدون در متن، در حد متوسط، با اهداف داستان‌هاي فلسفي تناسب داشته باشند.

This article aims at the reading and scrutinizing four selected Persian classic stories (Kel?lah & Demnah. B?st?n, Gulist?n, and Mathnav?) to find out their concordance based on their features and the aims of mentally engaging stories in philosophy program for children. This research has employed content analysis and comparison method. It initially, introduces a chapter on the rich narrative content of Persian literature and analyzes the crucial features of philosophical stories according to principles outlined by the pioneers of such movement (Mitto Lipman, Philip C.A.M Van, Margaret Sharp). The four primary criteria established for philosophical stories are: 1) Philosophical content 2) thinking abilities, 3) analyzability and 4) ending the story. According to these main criteria, about 98 stories were selected which met the needs of philosophy program for children. The results indicate that the content of such stories are concordant with the targets of philosophical stories which at least enjoys a philosophical concept. Moreover, based on other features (thinking abilities, analyzability and ending the story) and according to provided indexes in texts, these stories are reasonably concordant with the targets of philosophical stories.