مدل‌سازي دو بعدي سيستم هيدروكربوري ميادين گچساران و بي‌بي‌حكيمه

Two dimensional modeling of petroleum system in the Gachsaran and Bibi-Hakimeh oil fields

عناصر و فرايندهايي كه موجب تشكيل منابع نفتي شده به عنوان سيستم هيدروكربوري شناخته مي‌شود. در اين مطالعه مدل‌سازي حوضه جهت بررسي فرايندهاي سيستم هيدروكربوري در ميدان‌هاي گچساران و بي‌بي‌حكيمه در جنوب ايران، مورد استفاده قرار گرفته است. در اين مطالعه تاريخچه تدفين و حرارتي دو چاه از ميدان گچساران و دو چاه از ميدان بي‌بي‌حكيمه بازسازي شده است. نمودارهاي تاريخچه تدفين چاه‌هاي ميدان گچساران و بي‌بي‌حكيمه، وضعيت پختگي لايه‌ها را نشان مي‌دهند. سنگ منشا پابده در چاه‌هاي مورد مطالعه به پختگي لازم براي نفت‌زايي نرسيده و سنگ منشا كژدمي از زمان ميوسن در ابتداي پنجره نفت‌زايي است (حدود 5/ تا 6 /0 % Ro). در اين مطالعه مقطع ساختماني از ميادين گچساران و بي‌بي‌حكيمه با استفاده از مدل سازي دو بعدي حوضه مورد بررسي قرار گرفته و مقاطع دو بعدي دما، پختگي و اشباع شدگي بدست آمده و مسيرهاي مهاجرت هيدروكربن توليد شده، از سنگ‌هاي منشا كژدمي و پابده در اين ميدان‌ها ترسيم شده است. مدل دو بعدي نشان مي‌دهد، پختگي سنگ منشا كژدمي در تاقديس‌هاي گچساران و بي‌بي‌حكيمه، در ابتداي پنجره نفت‌زايي و در ناوديس‌ها در انتهاي پنجره نفت‌زايي واقع شده است. سازندهاي پابده و گورپي در تاقديس‌هاي مورد مطالعه، وارد پنجره نفت‌زايي نشده و در ناوديس‌ها در پيك زايش نفت قرار دارد. در مقطع مورد مطالعه، بيشترين ميزان اشباع شدگي در تاقديس ها ديده مي‌شود. هيدروكربن توليد شده از سازند كژدمي، عمدتاً نفت همراه با مقادير كمتري گاز بوده است. اين هيدروكربن درون سازندهاي ايلام و سروك به سمت تاقديس‌ها مهاجرت كرده است. در بالاي تاقديس‌ها ميزان اشباع‌شدگي و ستون نفتي افزايش يافته و هيدروكربن از درون سازندهاي پابده و گورپي عبور كرده و به سازند آسماري رسيده است. از سازند پابده در ناوديس‌ها نفت و به نسبت كمتري، گاز توليد شده و درون سازند آسماري به سمت تاقديس‌ها مهاجرت كرده است.

Elements and process make oil accumulation known as petroleum system. In this study, basin modeling was used to study the processes of petroleum system in Gaschsaran and Bibi Hakimeh oil fields in south Iran. In this study, burial and thermal history of two wells from Gachsaran and two wells from Bibi Hakimeh were reconstructed. Burial history diagrams of the Gachsaran and Bibi Hakimeh feilds showed maturity levels for the layers involved. The Pabdeh Formation wasnʹt mature enough for oil generation and the Kazhdumi Formation was in the early stage of oil generation (0.5 to 0.6 Ro%). In this study, two dimensional basin modeling was used to obtain temperature, maturity, saturation and migration sections.The maturity profile showed that the Kazhdumi Formation is in the early stage of oil generation in the anticlines, whereas it is in the peak of oil generation in synclines. Pabdeh and Gurpi formations are immature in anticlines and they are in peak of oil generation in synclinals. Most of hydrocarbon saturated areas occur in the anticlines. Most part of generated hydrocarbon from Kazhdumi was in liquid phase. After generation, the hydrocarbon was migrated from the Kazhdumi Formation through the Ilam and Sarvak formations toward anticlines where the oil saturation and the length of oil column increased so that some of the hydrocarbons migrated further and crossed the Pabdeh and Gurpi and reached the Asmari Formation. Also, some hydrocarbons were generated from the Pabdeh Formation in the synclines and migrated into the Asmari Formation toward the anticlines