ارتباط بين فاكتور شوري، رخنمون تحت‌الجوي و كيفيت مخزني: مثالي از پرموترياس خليج‌فارس

Relation between salinity factor, subaerial exposure and reservoir quality: An example from Persian Gulf Permo–Triass

ميدان گازي پارس جنوبي يكي از بزرگترين ميادين گازي در جنوب ايران و خليج فارس است كه حاوي 19 درصد از منابع گازي دنيا است. سازندهاي دالان (به سن پرمين پسين) وكنگان (به سن ترياس پيشين) مهمترين سنگ مخزن ميدان پارس جنوبي مي باشد. در اين مطالعه از فاكتور شوري بعنوان يك پارامتر قابل اعتماد در شناسايي مرز پرمين ترياس و تغييرات كيفيت مخزني استفاده شده است. در اين مقاله سعي شده است كه از جنبه هاي مختلف تغييرات الگو رخساره اي، روند دياژنزي، فاكتور شوري، تخلخل و تراوايي در مرز پرموترياس و واحدهاي مجاور آن نشان داده شود. فاكتور شوري در محدوده مرز پرموترياس و بخصوص در واحدهاي چند متر زير مرز كم مي شود (بيشتر از 195- در هزار)، كه اين نشان‌دهنده قلمرو دياژنز جوي و انحلال در واحدهاي دالان بالايي است. اين تغييرات بخصوص در واحدهاي زيرين مرز پرموترياس به روشني بيان كننده رخنمون تحت‌الجوي و وجود يك ناپيوستگي چينه‌شناسي در اين افق مي باشد. افزايش كيفيت مخزني در مرز پرموترياس قابل ملاحظه است اما در افق‌هاي دورتر از مرز كاهش مي‌يابد. به طور كلي، اين شواهد به همراه تغييرات رخساره اي (حضور رخساره ترومبوليتي در ابتداي ترياس سازند كنگان) دلالت بر اهميت رخنمون تحت‌الجوي و مرز فرسايشي پرموترياس در افزايش كيفيت مخزني دارد.

South Pars gas field is one of the largest gas fields in the southern Iran and Persian Gulf which contained about 19% of world gas resources. Dalan Formation (Late Permian) and Kangan formation (late Triassic) are important reservoir rocks in the South Pars oil gas field. In this study, salinity factor (S value) is used as reliable parameter in recognition of Permian-Triassic boundary and reservoir quality. In this research, we attempted to show changes in various aspects including facieses pattern, diagenetic trends, salinity factor, porosity and permeability values in the Permian-Triassic interval and boundary. Salinity factor in the Permian-Triassic interval particularly a few meters below this boundary is reduced (upper -195 permil) which indicate dominance of meteoric diagenesis in the Upper Dalan that occurred as dissolution features. These changes particularly below the Permian-Triassic boundary obviously reveal the subaerial exposure and presence of stratigraphic unconformity in this horizon. Reservoir quality increases is important in PBT, but away from this horizon, it reduces considerably. In general, these evidences along with the facies changes (presence of thrombolytic facies in the early Triassic Kangan Formation) signify the importance of subaerial exposure and disconformity of PTB on the reservoir quality enhancement.