بررسي اثر‌بخشي رهيافت مدرسه مزرعه كشاورز در گسترش مديريت تلفيقي آفات از ديدگاه كشاورزان: مورد مطالعه استان سيستان و بلوچستان

Investigation of Effectiveness of the Farmers Field Schools Approach in Integrated Pest Management: The Case of Sistan & Balochestan Province

چكيده هدف اصلي پژوهش حاضر بررسي اثر بخشي رهيافت مدرسه مزرعه كشاورز در گسترش مديريت تلفيقي آفات از ديدگاه كشاورزان در استان سيستان و بلوچستان بوده است كه با روش توصيفي ـ همبستگي و از طريق پيمايش صورت پذيرفته است. جامعه آماري اين تحقيق را كشاورزان شركت كننده در مدرسه مزرعه كشاورز در استان سيستان و بلوچستان در سال زراعي( 1388-1387) تشكيل دادند كه با توجه به كوچكي جامعه مورد نظر در اين تحقيق با استفاده از روش سرشماري، 140 نفر مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار اندازه گيري پژوهش پرسشنامه بود كه روايي صوري آن از طريق اساتيد رشته ترويج و آموزش كشاورزي، متخصصان آفات و بيماريهاي گياهي و كارشناسان اجرايي دوره مدرسه مزرعه كشاورز در استان سيستان و بلوچستان مورد تاييد قرار گرفته است. پايايي پرسشنامه از طريق انجام يك مطالعه مقدماتي تعيين شد كه در آن 30 پرسشنامه بوسيله كشاورزان تكميل و سپس وارد كامپيوتر شد و پس از آن با استفاده از نرم افزار SPSS ضريب آلفاي كرونباخ براي كليه قسمتهاي پرسشنامه محاسبه و در نهايت براي بخش اثربخشي91/0 و براي نگرش 83/0 به دست آمد. يافته‌هاي به دست آمده از آمار توصيفي حاكي از آن است كه: از ديدگاه 6/13درصد كشاورزان مورد مطالعه، فعاليت مدرسه مزرعه كشاورز در گسترش مديريت تلفيقي آفات در سطح عالي اثربخش بوده است و به ترتيب6/48درصد، 7/20درصد و 1/17درصد اعتقاد داشتند كه اثربخشي فعاليت هاي مدرسه مزرعه كشاورز خوب، متوسط و ضعيف بوده است. يافته هاي حاصل از تحليل همبستگي نشان مي دهد كه: بين ميزان اثربخشي فعاليت‌هاي مدرسه مزرعه كشاورز درگسترش مديريت تلفيقي آفات و متغيرهاي سابقه فعاليت كشاورزي، فاصله مزرعه تا مركز خدمات، ويژگي‌هاي اجتماعي، نگرش بهره‌برداران با يك درصد خطا رابطه مثبت و معني‌داري وجود دارد. يافته‌هاي حاصل از مقايسه ميانگين حاكي از آن است كه بين ميزان اثربخشي فعاليت‌هاي مدرسه مزرعه كشاورز در گسترش مديريت تلفيقي آفات و متغيرهاي جنسيت و سطح تحصيلات در سطح خطاي 05/0 درصد تفاوت معني‌داري وجود دارد. بر اساس نتايج به دست آمده پيشنهاد‌‌‌‌هايي به منظور اثربخشي بيشتر مدرسه مزرعه كشاورز در گسترش مديريت تلفيقي آفات ارايه شده است.