سبك زندگي ارتقا دهنده سلامت و خودكارآمدي در نوجوانان پسر

Health promoting lifestyles and self-efficacy in adolescent boys

سابقه و هدف: اين مطالعه با هدف تعيين وضعيت سبك زندگی ارتقا دهنده سلامت و زير دامنه‌های آن در نوجوانان پسر و ارتباط آن‌ها با خودكارآمدی و مشخصات فردی- اجتماعی انجام شد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه با شركت 750 نفر از نوجوانان پسر در سال 1391 انجام شد. از روش نمونه‌گيری تصادفی استفاده گرديد. معيارهای ورود به مطالعه، تمايل به شركت در پژوهش، مليت ايرانی، ساكن بودن در شهر سنندج و سن 18-14 سال بودند. پرسش‌نامه‌های سبك زندگی ارتقا دهنده سلامت نوجوانان (تغذيه، فعاليت فيزيكی، مسؤوليت پذيری سلامت، مديريت استرس، حمايت اجتماعی و درك زندگی) و خودكارآمدی عمومی Sherer مورد استفاده قرار گرفت. برای تعيين اعتبار پرسش‌نامه‌ها از سنجش اعتبار محتوايی و صوری استفاده شد. همچنين با انجام پيش آزمون و پس آزمون بر روی 30 نفر، پايايی از دو بعد تكرار پذيری و انسجام درونی (Cronbachʹs alpha) تعيين شد. برای تحليل داده‌ها از رگرسيون خطی چند متغيره استفاده گرديد. يافته‌ها: ميانگين ± انحراف معيار سن نوجوانان پسر 0/1 ± 6/15 بود. اغلب آن‌ها (88 درصد) در مدارس دولتی و نيمه دولتی در حال تحصيل بودند. ميانگين نمره‌ی كلی رفتارهای ارتقا دهنده سلامت 49/3 بود. متغيرهای خودكارآمدی، مقطع تحصيلی، شغل پدر و ميزان درآمد با نمره‌ی كلی سبك زندگی ارتقا دهنده سلامت ارتباط معنی‌داری داشتند. استنتاج: نتايج مطالعه نشان داد كه علاوه بر خودكارآمدی، برخی مشخصات فردی- اجتماعی نيز از پيش‌گويی كننده‌های رفتارهای ارتقا دهنده سلامت بودند. با توجه به اهميت سبك زندگی ارتقا دهنده سلامت در زندگی افراد، لازم است تا راهكارهايی برای افزايش خودكارآمدی و ارتقای هر چه بيشتر سبك زندگی نوجوانان ارايه گردد.

Background and purpose: This study aimed to determine the health promoting lifestyle status and its dimensions in adolescent boys and its relationship with self-efficacy and socio-demographic characteristics. Materials and methods: 750 adolescent boys selected by random sampling were enrolled this study in 2013. Inclusion criteria were being interested in participation in the research, having the Iranian nationality, being 14-18 years old and being resident of the city of Sanandaj, Iran. Data was collected by Adolescent Healthy Lifestyle questionnaire (nutrition, physical activity, stress management, health responsibility, social support, and spiritual growth dimensions) and Sherer General Self-Efficacy scale. Content and face validity were measured to determine the validity of the questionnaires. In addition, pre- and post-test were implemented on 30 adolescents to determine the reliability (ICC or Intra Class Correlation) and internal consistency (Cronbachʹs alpha coefficient). Multivariate linear regression analysis was used to analyse the data. Results: The mean of age was 15.6 ± 1.0 years. Majority of the boy students were studying in governmental and semi-governmental schools. There was a significant correlation between variables of self-efficacy, course of education, fatherʹs occupation, and income with health promoting lifestyle. Conclusion: The findings show that in addition to self-efficacy as the main predictor, some of the socio-demographic characteristics also are among the predictors of health behaviors. With consideration of the importance of health promoting lifestyle, it is necessary to provide strategies to promote lifestyle in adolescents.