بررسي غلظت سرب در ماهي سفيد (Rutilus frisii kutum) سواحل درياي خزر (مطالعه موردي: بندر انزلي و رودسر)

An investigation of lead concentration in Rutilus frisii kutum form Caspian Sea; case study of Bandar Anzali and Roodsar, Iran

سابقه و هدف: فراورده‌های دريايی به رغم برخورداری از پروتئين و مواد معدنی با كيفيت بالا و اسيدهای چرب غير اشباع بلند زنجير، به دليل قرار گرفتن در معرض انواع آلاينده‌ها به خصوص فلزات سنگين، نگرانی‌هايی را در ارتباط با سلامت و بهداشت آن‌ها برای جوامع مصرف كننده پديد آورده است. اين مطالعه به منظور سنجش ميزان سرب تجمع يافته در ماهی سفيد به عنوان يكی از پرمصرف‌ترين انواع ماهی و تعيين مقادير جذب روزانه (EDI يا Estimated daily intake) و هفتگی (EWI يا Estimated weekly intake) جهت مقايسه با مقادير جذب قابل تحمل روزانه و هفتگی (TDI/TWI يا Tolerable daily intake/ Tolerable weekly intake) انجام شد. مواد و روش‌ها: 40 عدد ماهی سفيد از صيدگاه‌های دو منطقه بندر انزلی و رودسر در زمستان 1390 برداشت گرديد كه پس از آماده‌سازی و هضم شيميايی نمونه‌ها، ميزان سرب با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله‌ای مدل 680SHIMADZU AA/ اندازه‌گيری شد. يافته‌ها: ميانگين غلظت سرب (ميانگين ± انحراف معيار) در ماهی سفيد در ايستگاه بندر انزلی و رودسر به ترتيب 54/0 ± 55/2 و 25/0 ± 66/1 ميلی‌گرم بر كيلوگرم وزن خشك به دست آمد. مقادير جذب روزانه (EDI) و هفتگی (EWI) فلز سرب در ايستگاه بندر انزلی به ترتيب 001/0 و 009/0 ميلی‌گرم بر كيلوگرم و برای ايستگاه رودسر 0009/0 و 006/0 ميلی‌گرم بر كيلوگرم حاصل شد. استنتاج: مقادير جذب روزانه (EDI) و هفتگی (EWI) فلز سرب در ماهی سفيد در دو منطقه مورد مطالعه از مقادير جذب قابل تحمل روزانه (24/0 = TDI) و هفتگی (68/1 = TWI) تعيين شده توسط كميته مشترك FAO/WHO (Food and Agriculture Organization/ World Health Organization) بسيار كمتر بود. بنابراين مصرف ماهی سفيد تهديدی از جهت فلز سرب برای سلامتی انسان ندارد.

Background and purpose: Fish and seafood are considered as important sources of high-quality protein, minerals and polyunsaturated fatty acids, but they can contribute significantly to human dietary exposure to environmental pollutants. This study was carried out to assess the concentration of Pb in kutum as the most consumed fish and to determine the estimated daily/weekly intake (EDI/EWI) for comparisons to the tolerable daily/weekly intake (TDI/TWI). Materials and methods: Forty kutums were collected from Bandar Anzali and Roodsar stations, Iran, during January 2012. After preparation and chemical digestion, Pb concentration was determined using Furnace Atomic Absorption Spectrophotometry (SHIMADZU AA/680). Results: The mean accumulated concentrations of Pb in the kutum from Bandar Anzali and Roodsar stations were 2.55 ± 0.54 and 1.66 ± 0.25 mg/kg dry weight, respectively. The observed EDI and EWI of Pb from Bandar Anzali and Roodsar stations were 0.001-0.009 and 0.0009-0.006 mg/kg, respectively. Conclusion: The observed EDI and EWI of Pb in the kutum from Bandar Anzali and Roodsar stations were lower than stipulated guidelines by the FAO/WHO Joint Expert Committee and therefore, were not considered to pose adverse effects to consumers.