بررسي مفردات دارويي مؤثر بر سوختگي بر مبناي طب سنتي مكتوب ايران

A review of natural products for burn healing based on the Iranian traditional medicine

سابقه و هدف: سوختگی به عنوان يك اختلال مهم تهديد كننده سلامت انسان‌ها می‌باشد. هدف از اين مطالعه، معرفی فراورده‌های طبيعی مورد توصيه منابع مكتوب طب سنتی ايران برای درمان زخم‌های سوختگی بود. مواد و روش‌ها: جامعه مورد بررسی در اين مطالعه مروری منابع مكتوب طب سنتی ايران از قرن دوم هجری و قمری بودند كه با واژه‌های سوختگی و حرق مورد بررسی قرار گرفت. متغيرهايی مثل نام مفرده، منبع مفرده (گياهی، حيوانی و معدنی)، روش استفاده از مفرده و طبيعت آن، استخراج و طبقه‌بندی شد. همچنين مستندات جديد برای فراورده‌های ثبت شده در منابع مكتوب در سايت‌های معتبر با استفاده از نام علمی فراورده و سوختگی جستجو شد. يافته‌ها: 89 فراورده طبيعی برای درمان سوختگی در كتب طب سنتی معرفی شد. 1/46 درصد موارد در منابع و ادوار مختلف توصيه شد. 4/76 درصد (68 مورد) از فراورده‌های معرفی شده، دارای منشأ گياهی، 7/15 درصد دارای منشأ معدنی و 9/7 درصد دارای منشأ حيوانی بودند. قسمت اعظم فراورده‌های معرفی شده، دارای طبيعت سرد و خشك بودند. 18 درصد از مفردات معرفی شده به غايت نافع و يا دارای اثر شگفت‌انگيز توصيف شدند. استنتاج: بعضی از فراورده‌ها، در قالب روش‌های علمی و استاندارد امروز دنيا، مورد تأييد قرار گرفت؛ اما برای بقيه موارد معرفی شده در اين مطالعه، بستر مناسبی برای محققين علاقمند با رويكرد بهره‌گيری مناسب از منابع مكتوب طب سنتی ايران وجود دارد.

Background and purpose: Burn is an important life-threatening disturbance for human. The purpose of this study was reviewing natural products recommended by resources of Iranian traditional medicine (ITM) for treatment of burn. Materials and methods: We investigated the books of philosophers of Iranian traditional medicine; written sources from the 9th century AD with the words of "Hergh" and "Fire burn" were studied. Bibliography of sources, name of products (plant, animal or mineral), using methods, and the nature of the products were recorded. More details of these natural products were evaluated in recent databases with focusing on burn treatment. Results: 89 natural products to treat burns were presented in 11 traditional written sources. 46.1% of the products were in more than one source. 76.4% of the products were of herbal origin, 15.7% of mineral origin, and 7.9% were of animal origin. Most of the presented products had cold and dry nature. 18% of Materia have been described to have amazing effect or to be extremely beneficial. Conclusion: Some of reported products in the study are approved by the new standard and scientific methods; but most of the cases are not. This is a suitable issue for researchers that would like work on Iranian traditional medicine.