رخساره‌هاي رسوبي و اثرات طوفان در سيستم‌هاي آواري- كربناته ترياس پسين (نورين- رتين) در شمال اصفهان، ايران مركزي

Sedimentary facies and storm effects in clastic- carbonate system: Late Triassic of N. Isfahan, Central Iran

با پيشروي درياي ترياس پسين و پس از رويداد خشكي زايي سيمرين پيشين، توالي رسوبي متشكل از مارن، ماسه سنگ و سنگ آهك ريفي در ايران مركزي بر جا گذاشته شده است كه به سازند نايبند موسوم است. اين سازند در شمال اصفهان به بخش‌هاي گلكان (تناوب مارن و ماسه سنگ)، بيدستان (ماسه سنگ و سنگ آهك ريفي)، حوض شيخ (تناوب مارن و ماسه سنگ)، حوض خان (سنگ آهك ريفي با ميان لايه‌هايي از مارن) و قدير (تناوب مارن و ماسه سنگ همراه با آثار زغالي) قابل تفكيك است. در اين مطالعه بخش‌هاي بيدستان و حوض خان مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته‌اند. اين دو واحد به صورت شاخص و متشكل از بايوسترومي هستند كه از مجموعه سنگ‌هاي ريفي مرجاني- اسفنجي است و شامل لايه كليدي از موجودات ريف ساز (مرجان و اسفنج)، ريف زي (بازوپايان، شكم پايان، لاله دريايي و دوكفه‌اي) و مخصوصاً Heterastridium spp. مي‌باشد. با توجه به مطالعات صحرايي، مقاطع نازك ميكروسكوپي و بررسي رخساره‌ها، مدل محيط رسوبي سازند نايبند در شمال اصفهان به صورت شلف باز آواري- كربناته و تحت تاثير امواج طوفاني در نظر گرفته مي‌شود. در اين مدل تناوب ماسه سنگ و مارن نهشته‌هاي آواري بخش گلكان در زيرقاعده امواج آب و هوايي و در محدوده اثر امواج طوفاني در شلف خارجي (outer shelf) تشكيل شده‌اند. رسوبات مخلوط آواري-كربناته بخش حوض شيخ و سنگ آهك‌هاي ريفي بخش بيـدستان و حوض خان در قسمت شلف ميــاني (outer shelf - transition) نهشته شده‌اند. بررسي نحوه رسوب‌گذاري در بخش هاي مختلف سازند نايبند در شمال اصفهان و مخصوصاً شناخت شرايط حاكم بر محيط رسوب‌گذاري سيستم مخلوط آواري- كربناته (بخش‌هاي گلكان، بيدستان، حوض شيخ و حوض خان) در اين منطقه، اهميت اين مطالعه را مشخص مي‌كند.

The onset of Late Triassic (Norian-Rheatian) sea transgression followed the Late Cimmerian epirogenic phase in Central Iran, is characterized by a thick sequence of clastic and mixed clastic-carbonate deposits known as Nayband Formation in north Esfahan. It includes five members: 1- Gelkan Member (interbedded marl and sandstone), 2- Bidestan Member (marl, sandstone and reefal limestone), 3- Howz- e- Sheikh Member (marl and sandstone), 4- Howz- e- Khan Member (marl, sandstone and reefal Limestone) and 5- Qadir Member (marl and sandstone with coal seams). The Bidestan and Howz- e- Sheikh Members, which are composed of the well exposed biostromal limestones are the subject of this study. They represent typical known key beds in central Iran and include coral, sponge, brachiopod, crinoid, bivalve and Heterastridium spp. According to the field observation, petrography and facies analysis, the representative depositional model of the Nayband Formation in north Esfahan can be an open, clastic-carbonate shelf. The sandstone lithofacies of the Gelkan member represent storm-influenced outer shelf (Outer shelf) tempestites alternating with the marls of the background normal sedimentation. Calcareous sandstone (Howz- e- Sheikh) and reefal limestones (Bidestan and Howz- e- Khan Members) deposited in a storm-dominated, mid shelf (Outer shelf - transition). Depositional style of the Nayband Formation, especially what has happened in its mixed carbonate-siliciclstic (Gelkan, Bidestan, Howz-e- Sheikh and Howz-e- Khan) counterparts, highlights the importance of this study.