ارزيابي اثرات تنش خشكي و شوري بر برخي فاكتورهاي جواني‌زني گونه مرتعي Sedlitzia rosmarinus

Evaluating the impact of salinity and drought stresses on a number of germination factors of a rangeland species (Sedlitzia rosmarinus)

مطالعه اخير براي ارزيابي مقاومت Sedlitzia rosmarinus به تنش‌هاي شوري و خشكي ناشي از اعمال تيمارهاي پلي‌اتيلن گليكول (PEG) و نمك طعام (NaCl) درطي جوانه‌زني و مراحل اوليه توسعه گياه انجام گرفت. اين آزمايش در تابستان 1389 و در مجتمع آزمايشگاهي دانشكده كشاورزي واحد ورامين - پيشوا انجام گرفت. بذرهاي مورداستفاده با كمك مركز تحقيقات كاشان و در سال 1389 جمع‌آوري گرديد. اندازه‌گيري سرعت و درصد جوانه‌زني، طول ريشه‌چه به‌عنوان مهم‌ترين پارامترها قابل اندازه‌گيري هستند. تيمار خشكي با پلي‌اتيل گليكول 6000 (PEG6000) در 5 سطح، تيمار شوري در 6 سطح و در 3 تكرار به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح‌هاي كامل تصادفي انجام گرفت. براي تجزيه و تحليل آزمايش از داده‌هاي روز آخر استفاده مي‌شود. براي تجزيه داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و EXCEL استفاده شد. نتايج جدول تجزيه واريانس و در سطح احتمال 5 درصد محاسبه گرديد. نتايج حاصل از يافته‌ها نشان مي‌دهد كه به‌طور كلي با افزايش شوري و تنش خشكي شاخص‌هاي رشد كاهش مي‌يابد. همان‌طور كه مشاهده مي‌شود اندازه طول ريشه با افزايش ميزان تنش خشكي تا تيمار سوم كاهش و سپس مجدداً افزايشي در طول ريشه چه هم‌زمان با افزايش ميزان تنش خشكي ديده مي‌شود. البته چنين حالتي براي تنش شوري نيز مشاهده مي‌شود ولي ميزان تغييرات آن مانند تيمار شوري شديد نيست. همين شرايط نيز براي درصد و سرعت جوانه‌زني نيز ديده مي‌شود. بنابراين مي‌توان گفت كه اثرات معني‌داري براي واكنش متقابل شوري و خشكي بر روي اندازه ريشه‌چه، ساقه‌چه و جوانه‌زني در سطوح مختلف وجود دارد. همچنين افزايش تنش شوري و خشكي اثرات مستقيمي در كاهش يافتن سرعت جوانه‌زني، اندازه طول ريشه‌چه و ساقه‌چه دارد.

The present experiment was carried out to evaluate the tolerance of Sedlitzia rosmarinus against salinity and drought stresses that resulted from polyethylene glycol (PEG) and NaCl during germination and the early seedling stages of plant development. This study was conducted in the research laboratory of the Faculty of Agriculture in Islamic Azad University, Pishva-Varamin in the summer of 2010. The seeds under study were collected by the assistance of the research centre of Kashan during 2010. The pace and percentage of germination as well as the length of rootlet were measured as the significant parameters. The study was conducted following a completely randomized factorial design including drought treatment with polyethylene glycol 6000 (PEG6000) at five levels and salinity treatment at six levels with three replications. Data obtained from the last days of the experiment were analyzed. The results indicated that increasing the salinity and drought stresses generally reduces the growth indices. It was observed that the length of root decreases parallel with an increase in drought stress up to the third treatment. After that, the length of rootlet increases with an increase in drought stress. Similar results were also obtained from the salinity stress. However, the degree of the changes was not as significant as those of drought stress. The same condition also exists for the percent and pace of germination. Hence, it can be claimed that the interaction effect of salinity and drought significantly affected the length of rootlet, plumule, and germination at different levels. In addition, an increase in salinity and drought stresses explicitly reduces the page of germination and the length of rootlet and plumule.