تاثيرات مورفولوژيك و فيزيولوژيك القاي پلي‌پلوييدي در گياه ليموترش (Citrus ourantifolia)

Morphologic and physiologic effects on polyploidy induction in Citrus ourantifolia

ميوه مركبات داراي ارزش غذايي، دارويي و اقتصادي فراوان است. پُردانگي به عنوان عامل منفي در انتخاب گونه‌هاي با كيفيت بالا در ميوه مركبات در نظر گرفته مي‌شود. در ميان پلي‌پلوييدها، تريپلوييدها ميوه‌هاي بي‌دانه توليد مي‌كنند. از آنجايي كه براي توليد ميوه‌هاي تريپلوييد، وجود گياه تتراپلوييد ضروري است، توليد گياه تتراپلوييد در ليموترش با روش قطره چكان و با استفاده از ماده شيميايي كلشي‌سين، هدف اين پژوهش قرار گرفت. 60 روز پس از اعمال تيمار كلشي‌سين با غلظت 2/0، 6/0، 0/1 و 4/1 درصد، بررسي فلوسايتومتريك بر گياهان تيمار شده انجام گرفت. گياهان تتراپلوييد حاصل، از نظر ويژگي‌هاي مورفولوژيك و آناتوميك بررسي شدند. مقايسه برگ‌هاي گياهان ديپلوييد و تتراپلوييد نشان داد كه برگ‌هاي گياهان ديپلوييد از نظر اندازه، طول و عرض بيشتري نسبت به گياهان تتراپلوييد دارند. ارتفاع گياهان تتراپلوييد به طور معني‌داري نسبت به ديپلوييد كمتر بود. بررسي تراكم روزنه، ابعاد روزنه و همچنين كيسه‌هاي ترشحي برگ‌ها نشان داد كه در گياهان تتراپلوييد در مقايسه با ديپلوييد تراكم روزنه و كيسه‌هاي ترشحي كاهش، اما ابعاد روزنه و ابعاد كيسه‌هاي ترشحي افزايش يافت. ميزان كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل و كاروتنوييد در گياهان تتراپلوييد نسبت به ديپلوييد افزايش معني‌داري نداشت.

Citrus fruit has high nutritious, medical and economical values. Seediness is considered as a weakness in selecting high quality citrus fruits. Among polyploids, triploids produce seedless fruits. In order to produce triploid fruits, there must be a tetraploid plant, therefore, in this research; the production of tetraploid plant was highlighted in Citrus ourantifolia using a chemical material named colchicine through dropping method. 60 days after treatment by 0.2, 0.6, 1.0 and 1.4% concentrations of colchicines, the flow cytometric investigation on treatment plants were conducted. The morphological and anatomical characteristics of tetraploid plants were investigated. Comparison of the leaves of tetraploid with diploid plants indicated that the leaves of tetraploid plants in length and width were smaller than the diploid ones. The height of tetraploid plants was reduced significantly compared with that of the diploid ones. Comparison of the density and the size of stomata and secretory sacs showed that the density of stomata and secretory sacs in tetraploid plants decreased but, the size of stomata and secretory sacs increased, significantly, compared with the diploid ones. The amounts of chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll and carotenoids in treatment plants showed no significant increase in tetraploid and diploid plants.