بررسي رفتار ژيوشيميايي عناصر نادر خاكي در آپاتيتهاي جزيره هرمز

The study of geochemical behavior of rare earth elements in apatites from the Hormoz Island, Persian Gulf

منطقه مورد مطالعه در سه كيلومتري جنوب غربي جزيره هرمز، در استان هرمزگان واقع است. واحدهاي اصلي زمين‌شناسي منطقه توده اسيدي گرانوفير كه به‌شدت دگرسان شده و عامل به‌وجودآورنده آپاتيت‌هاي منطقه است، دايك ديابازي، مارن و بازالت تجزيه شده مي‌باشند. آپاتيت تنها كاني فسفاته تمركز‌دهنده عناصر نادر خاكي در جزيره هرمز است. در اين آپاتيت‌ها، مقدار اكسيدهاي Na2O و SiO2 بالا و مقدار متوسط عناصر اصلي چون Fe, Mg, Al, Caبترتيب برابر با7.5ppm, 365ppm, 2880ppm, 27.8% مي‌باشد. با افزايش تفريق ماگمايي ميزان عناصر Y, Mn, Rb افزايش و ميزان Sr كاهش مي‌يابد، ميزان اين عناصر در آپاتيت‌هاي هرمز به‌گونه‌اي است كه تفريق ماگمايي متوسط را نشان مي‌دهند. مجموع عناصر REE (1.22-2.25%) و نسبت LREE/HREE در آپاتيت‌هاي هرمز بالا هستند. بنابراين آپاتيت‌هاي هرمز از عناصر نادر خاكي سبك غني شده‌اند. شيب الگوي به‌هنجار شده نسبت به كندريت اين عناصر منفي و همراه با آنومالي منفي Eu مي‌باشد. از نمودارهاي مختلف متمايز‌كننده انواع واحدهاي سنگي براساس تركيب آپاتيتها مشخص شده است كه آپاتيتهاي هرمز به گرانيتوييدهاي نوع I مافيك با درجه اكسيدشدگي بالا (Fe2O3/FeO > 1) تعلق دارند.

The study area is located about 3 km southwest of the Hormoz Island in the Hormozgan province, in the Persian Gulf. The main rock units in the region consist of a highly altered acidic pluton cratophyre, which is responsible for apatite formation, diabasic dike, marl and altered basalt. Apatite is the only phosphate mineral in the Hormoz Island, which has accumulated REE in its crystal structure. The amount of Na2O and SiO2 oxides in apatite are high and the average content of the main elements Fe, Mg, Al, Ca are 7.5 ppm, 365 ppm, 2880 ppm and 27.8%, respectively. The Y, Mn, Rb contents increase and Sr decreases with increasing magmatic differentiation. It shows that a moderate magmatic differentiation occurred during the crystallization of apatite. The total REE content in the Hormoz apatite is high (1.22-2.25%). LREE/HREE ratio is also high. This means that Hormoz apatites are enriched in light rare earth elements. The REE normalized pattern shows a negative slope with a negative Eu anomaly. According to various diagrams based on apatite composition, it is deduced that the Hormoz apatites belong to mafic I-type granitoids with high oxidation state (Fe2O3/FeO > 1).