تجزيه و تحليل عناصر بافتي در بوكسيت هاي كارستي جاجرم: تركيب و شرايط تشكيل

Textural elements analysis in the Jajarm karst bauxites: Composition and conditions of formation

كانسار بوكسيت كارستي جاجرم در 175 كيلومتري جنوب غرب بجنورد واقع شده است. اين كانسار بهشكل يك افق چينه سان بين دولوميت هاي ترياس و شيل و ماسه سنگهاي ژوراسيك تشكيل شده است. در اين تحقيق، عناصر بافتي بوكسيت هاي جاجرم بر پايه معيارهاي ريخت شناسي و پيدايشي به عناصر بافتي زمينه و متمايز تقسيم شد. بافتهاي پليتومورفيك و ميكروگرانولار از فراوانترين عناصر بافتي زمينه و اووييدها، پيزوييدها، پلت ها و رخداد هاي ثانويه از مهمترين عناصر بافتي متمايز مي باشند. تجزيه و تحليلهاي بافتي نشانگر هر دو خاستگاه برجازا و نابرجازا براي بوكسيت هاي جاجرم است. در مطالعات دقيق پتروگرافي دو نوع اووييدو پيزوييد بر مبناي ويژگيهاي ريختي و انتظام لامينه ها شناسايي شد. نوع A با لامينه هاي نازك، منظم و پيوسته مشخص مي شود، در حاليكه نوع B داراي لامينه هاي ضخيم، نامنظم و ناپيوسته است. اووييد ها و پيزوييد ها بهطور عمده از تناوبي از لامينه هاي كايولينيت- هماتيت و دياسپور- گوتيت تشكيل شده اند كه به سمت لامينه هاي بيروني بر مقدار Al2O3 افزوده مي شود. تناوب بسيار ظريف اين لامينه ها در اووييدها و پيزوييدها نشانگر نوسانات اقليمي در فصول خشك و مرطوب است. عناصر بافتي ثانويه بهطور عمده داراي تظاهر رگه‌چه اي بوده و غني از SiO2 و Al2O3 مي باشند.

The Jajarm karst bauxite deposit is located about 175 km southwest of Bojnourd. The deposit has been developed as a stratiform horizon along the contact of Triassic dolomites and the Jurassic shales and sandstone. In this study, the textural elements of the Jajarm bauxites are classified into matrix and separated textures based on morphological and genetic criteria. Pelitomorphic and microgranular textures are the most abundant matrix textural elements and ooids, pisoids, pelletsand secondary occurrences are the main separated textural elements. Textural analyses indicated both allochthonous and autochtonous origins for the Jajarm bauxites. Detailed petrographic studies allowed the recognition of two types of ooids and pisoids based on morphological features and laminations. Type A is characterized by thin, regular and continuous lamination, whereas type B has thick, irregular and discontinuous lamination. Ooids and pisoids are mainly composed of alternating kaolinite-hemetite and diaspore-geothite laminae in which Al2O3 concentration increases towards the outer laminae. Fine-scale alternation of these laminae in the ooids and pisoids implies the climatic fluctuations of wet and dry seasons. Secondary textural elements are mainly observed as veins enriched in SiO2 and Al2O3.