حكومت مشروطه و شكل‌گيري مديريت جديد شهري در انزلي (1326ـ1324هـ.ق.)

(Iranian Constitutional Revolution and Modern Urban Management in Anzali (1906–1908

انقلاب مشروطيت زمينه هاي شكلگيري مديريت شهري، آن‌هم به‌وسيله خود مردم را هموار نمود. انجمن بلديّه، به عنوان شوراي شهر، از نمايندگان محلاّت مختلف تشكيل شد. اين انجمن بر اساس نظام‌نامه بلدي، تمامي مسايل مربوط به حوزه شهري را در بر ميگرفت. شهر انزلي به عنوان يكي از شهرهاي پيشتاز و مترقّي در زمينه قانونخواهي، پس از انحلال انجمن ولايتي اش، به تاسيس انجمن بلديّه مبادرت نمود. اين انجمن با تمام مشكلات و كاستي‌هايي همچون مقاومت و سنگ‌اندازي مستبدان و عدم تجربه و كارايي مناسب اعضاي انجمن، توانست بخشي از مشكلات معيشتي و رفاهي مردم، از جمله اعلام نرخ ارزاق، نظافت خيابان‌ها و كوچه‌هاي شهر، ساختن بيمارستان، مدرسه و ... را حل نمايد. امّا مهم‌ترين دليلي كه نگارنده را متوجّه تحقيق در اين زمينه نمود، تك سندِ نفيس انجمن بلديّه انزلي با عنوان «تقاضاي انجمن بلدي انزلي مبني بر اعزام معلّم فرانسه براي مدرسه محمّديه بندر انزلي» بود. اين نوشتار با توجّه به محدوديّت منابع، سعي دارد در كنار معرّفي معارف‌خواهي اعضاي اوّلين دوره انجمن بلديّه انزلي، زمينه‌هاي شكل‌گيري و فعّاليت‌هاي اين انجمن مردمي را نمايان سازد.