تعاملات و تقابلات مجلس سيزدهم شوراي ملّي و دولت قوام (مرداد ـ بهمن 1321)

Interactions and Counteractions between the 13th Majlis of Iran and Qavam’s Administration (August 1942–February 1943)

انتخابات مجلس سيزدهم در آخرين روزهاي حكومت رضاشاه برگزار شده بود. نمايندگان مجلس سيزدهم اگرچه با كمك دربار و رضاشاه انتخاب شده بودند امّا با توجّه به اوضاع جديد، حاضر به سازش و سرسپردگي مطلقي كه از آنان انتظار مي‌رفت، نمي شدند. در اين دوره، مجلس به‌تدريج، قدرت بيشتري يافت و بيش از پيش در روند تحوّلات سياسي كشور تاثيرگذار بود. محمدعلي فروغي، علي سهيلي و احمد قوام، افرادي بودند كه توانستند از مجلس سيزدهم براي تصدّي منصب نخست‌وزيري راي اعتماد بگيرند. پس از عدم موفّقيت دولت‌هاي فروغي و سهيلي در مواجهه با مشكلات مملكت، احمد قوام مامور تشكيل دولت گرديد. در دوره نخست‌وزيري قوام، دولت و مجلس براي غلبه بر مشكلات در برهه‌اي به تعامل با يكديگر و در برهه‌اي ديگر به مقابله با هم پرداختند. از جمله اين تعاملات و تقابلات مي‌توان به تصويب لايحه استخدام مستشاران خارجي و نيز مخالفت مجلس با تقاضاي اختيارات تام دولت اشاره كرد. در اين مقاله سعي شده است كه با ارزيابي تعاملا ت و تقابلات صورت گرفته بين مجلس سيزدهم شوراي ملّي و دولت قوام به اين سوال پرداخته شود كه آيا تعامل و تقابل بين دولت و مجلس، تاثيري در روند حل مشكلات كشور داشته است يا خير؟