پديد آورندگان :
محمّدي عسكرآبادي ، فاطمه نويسنده دانشجوي دكتري زبان و ادبيات فارسي دانشگاه يزد , , ملك ثابت، مهدي نويسنده استاد و عضو هيات علمي دانشگاه يزد , , جلالي پندري، يدالله نويسنده دانشيار و عضو هيات علمي دانشگاه يزد ,
كليدواژه :
سوره توحيد , تفاسير عرفاني ابن عربي , ادبيات عرفاني فارسي , تجلّيات الهي
چكيده فارسي :
چكيده:
مبحث تجلّي يكي از مباحث مهم در عرفان اسلامي به شمار مي رود كه از طريق آن چگونگي خلقت عالم مورد بحث قرار مي گيرد. بر طبق اين نظريّه، وجود، يكي است و آن تنها وجود حضرت حق است و همه كثرات و عوالم، در حقيقت تجلّياتِ آن وجود حقيقي به شمار مي روند. تعمّق در مبحث تجلّي، يكي از راههاي دستيابي به توحيد حقيقي به شمار مي رود. در دين اسلام و قرآن كريم نيز، فهم درست سوره اخلاص به عنوان راهي براي درك توحيد حقيقي بيان شده است. از اين رو، در پژوهش حاضر به بررسي تفاسير عرفاني ابن عربي و برخي شارحان او از اين سوره، بر اساس مبحث تجلّي و سپس، ميزان انعكاس و بازتاب ديدگاه-هاي تفسيري وي در اشعار و آرا شاعراني پرداخته شده كه به نوعي از مكتب ابن عربي تاثير پذيرفته يا از شارحان آثار او به شمار مي روند. ابن عربي در تفسير آيه نخست سوره توحيد، «هو» را به مقام ذات تعبير كرده و «الله» را نشان از مقام واحديّت و تجلّيات اسمايي و صفاتي حق دانسته است. همين مطالب با به كارگيري عينِ اصطلاحِ خاصِ ابن عربي، در ادبيات عرفاني فارسي بازتاب يافته است.
بر اساس نتايج اين پژوهش، مشخص مي شود كه شاعران و عارفان بسياري از ديدگاه-هاي تفسيري ابن عربي تاثير پذيرفته اند كه از آن جمله مي توان به فخرالدين عراقي، اوحدي مراغه اي، شيخ محمود شبستري، شاه نعمت الله ولي، عبدالرحمن جامي، بيدل دهلوي و صايب تبريزي اشاره كرد. دليل اين امر بسامد بالاي استفاده اين شاعران از اصطلاحات ويژه و خاص ابن عربي همچون، مقام ذات، احديّت، واحديّت و امثال آن است كه اين اصطلاحات را ابن عربي به منظور شرح و بسط مبحث تجلّي، مورد استفاده قرار داده است.
چكيده لاتين :
Abstract
Manifestation argument is one of the important aspects of Islamic mysticism, that through it will be discussed how the creation is.According to this theory, the existence is one, and that is existence of God, and all of worlds, in fact are manifestations.In Islam and Quran, the trueunderstanding from Sura of Tawheedis expressed as a way to understand the true monotheism too.
Hence, in this study, we had scrutinedthe mystical interpretation ofIbn-e-Arabi and some of his commentators, and their reflection in poems and ideas of poets thattypical had accessibledfrom his school or are settle from his works commentators.
Ibn-e-Arabi, in interpreteof primeverse of Sura of Tawheed, had interpreted "Hoo" to essence of the divine that is the first rank of divine manifestations. Then, he had known "Allah", sing of divine names and attributes manifestations.The same topic by usingIbn-e-Arabiʹs proper term, had reflected inPersian mystical literature.
We can found the evidences of this in poemsof Shabestary, Shah NematUllahWali, Abdul Rahman Jami, BideleDehlavi and many other mystic poets of Persian literature. His otherinterpretations from verses ofSura of Tawheed are the same of his interpretations of first verse.
The results of this study are show that we can found Ibn-e-Arabiʹ smystical interpretations, in poems of manymysticalPersian poets, for example: Fakhruddin Iraqi, Ohad al din Maraghehi, Sheikh Mahmoud Shabestary, Shah Nemat Ullah Wali, Abdul Rahman Jami, Bidel- eDehlaviand Saeb-eTabrizi. The reason for this is high frequency of use of specific terms of Ibn- e-Arabi in their poems, and this is show that these poets were influenced by his ideas.
