همكاري راهبردي نيروي دريايي هند و امريكا: فرصت‌ها و چالش‌ها (با نگاهي بر نقش بازدارنده جمهوري اسلامي ايران)

India and US Maritime Strategic Cooperation, Challenges and Prospects

در سال 1991 پس از سقوط اتحاد جماهير شوروي و پايان نظام دو‌قطبي، تغييرات زيادي در سطح بين‌المللي رخ داد. تابع اين تغييرات، دو كشور امريكا و هند، رويكردهاي متفاوتي را در قبال يكديگر پذيرفتند كه به بهبود تدريجي روابط دو كشور منجر شد. در اين ميان، روابط نيروي دريايي دو كشور نيز تابع اين سياست‌هاي جديد قرار گرفت. دهلي‌نو نگرش خود نسبت به حضور امريكا در منطقه اقيانوس هند را در مقايسه با دوران جنگ سرد تغيير داد. امريكا نيز قدرت ناوگان دريايي هند را به عنوان بزرگ‌ترين قدرت دريايي منطقه اقيانوس هند و وراي آن مورد شناسايي قرار داد. اين مقاله درصدد پاسخ به اين سوال است كه اهداف و منافع مشترك همكاري راهبردي نيروهاي دريايي هند و امريكا و همچنين چالش‌هاي فراروي اين همكاري‌ها چه مسايلي مي‌باشند. اين پژوهش به اين نتيجه مي‌رسد كه دو كشور پس از دوره جنگ سرد، ديدگاه‌هاي مشتركي در مورد حفظ محيط امنيتي با ثبات در منطقه اقيانوس هند، به‌ويژه از نظر پاسخ و واكنش به چالش‌هاي بي‌شمار در اين حوزه داشته‌اند كه زمينه‌هاي همكاري‌هاي بيشتر نيروي دريايي دو طرف را فراهم مي‌آورد. به‌رغم وجود زمينه همكاري‌هاي بيشتر، موانع و چالش‌هايي از جمله جمهوري‌اسلامي ايران، چين، صادرات كنترل‌شده امريكا به هند و عامل سياسي– نظامي نيز قابل بررسي است.

In 1991, after the collapse of the Soviet Union and the end of the bipolar world, major changes took place at the international level. In the wake of these changes, India and the US had to re-adjust their policies and relations that led to cordinal India-US relations. Maritime relations were not immune to these winds of change. In the maritime domain India has adopted a different attitude towards the US presence in the Indian Ocean as compared to the Cold War period. The United States has also recognized India as a major security provider in the Indian Ocean Region as the Indian Navy is the largest force in the region. Through the maritime cooperation a secure and stable environment would be guaranteed in the Indian Ocean region, which is the stated aim of both the countries. In this regard, this paper tries to analyse India-US maritime relations during the Cold War era as well as the post-Cold War period.