تاثير تغيير ارتفاع شالوده‌ي كف در افت كارمايه‌ي جريان روي سد هاي لاستيكي در حالت پرش مستغرق

Effects of Foundation Invert Elevation on the Energy Loss in the Submerged Hydraulic Jump over an Inflated Dam

احداث سدهاي لاستيكي به‌جاي سدها و بندهاي انحرافي بتني يكي از راه حل هاي نوين محيط زيستي است كه در سال-هاي اخير مورد توجه فراوان قرار گرفته است. سد لاستيكي يك لوله‌ي قطور لاستيكي است كه معمولاً در امتداد مقطع عرضي رودخانه نصب مي گردد، و با پر و خالي كردن آن (از هوا يا آب) به‌صورت مانعي با ارتفاع دلخواه بر سر راه آب قرار مي‌گيرد. سدهاي لاستيكي مي‌توانند همراه با پرتاب‌كننده (deflector) يا بدون آن باشند. از طرف ديگر، ممكن است سطح شالوده‌ سد يا بالشتك نسبت به كف رودخانه در رقوم گوناگون نصب گردد؛ از جمله حالتي است كه شالوده از كف رودخانه پايين تر بوده و همانند حوضچه‌ي آرامش عمل مي كند، يا حالتي است كه كف شالوده با سطح رودخانه همتراز باشد. به منظور بررسي استهلاك كارمايه فراسنج هاي هيدروليكي نظير بده‌ي جريان، عمق آب بالادست و پايين دست، اعماق قبل و بعد از جهش آبي اندازه گيري، و افت كارمايه‌ي جريان از روي سد محاسبه شد. از نتايج اين پژوهش روند كاهشي استهلاك نسبي كارمايه در برابر افزايش عدد شيب شكن مي باشد كه در قسمت نتيجه گيري به تفصيل آورده شده است.

Installation of inflatable dams where previously small concrete dams used to be constructed is among the environmental solutions adhered to in recent years. An inflatable dam is a thick synthetic tube, which is usually installed across a river, and confronts the flow by being filled or emptied with air or water, to an arbitrary height. Inflatable dams may contain a deflector or lack it. As the foundation invert elevation affects the dam’s performance, it may be placed at different elevations relative to the streambed. A stilling basin is formed when the invert is lower than the streambed; otherwise, the invert basin, maybe flush with the streambed. Hydraulic parameters such as the flow rate, the depth of water on the upstream and the downstream of a dam, and the depth before and after hydraulic jump were measured and the flow energy loss over the dam was computed. A decreasing trend in the relative energy loss with an increase in the drop number was observed.