بررسي طرحواره هاي قدرتي در برخي از ضرب المثل هاي زبان فارسي

Surveying Force Image Schemas in Some Proverbs of Persian Language

در اين پژوهش، برخي از ضرب المثل هاي زبان فارسي را كه در آن ها مشكل و نوع برخورد با آن مطرح شده، در چارچوب طرحواره هاي قدرتي بررسي مي كنيم. براساس يافته ها، در ضرب المثل هاي بررسي شده طرحواره هاي قدرتي سه امكان دارند: وجود مشكل به مثابه يك سد كه نمي توان آن را از سر راه برداشت. در اين گونه ضرب المثل ها راهكار يا توصيه اي براي حل مشكل وجود ندارد. دومين امكان اين است كه مشكل را مي توان از طريق ارايه راهكاري پيشنهادي برطرف كرد. وجود مشكل به‌عنوان يك سد كه مي توان آن را پشت سر گذاشت، سومين امكان است. بررسي هاي آماري نشان مي دهد كه امكانات دوم و سوم به ترتيب بيشترين و كمترين ميزان بسامد را در ضرب المثل هاي بررسي شده داشته اند. در امكان دوم كه خود انواعي دارد، ضرب المثل هايي كه بيانگر حل مشكل از طريق راه حل مطلوب و مناسب هستند، بيشترين فراواني را دارند. بسامد امكانات طرحواره قدرتي در ضرب‌المثل هاي بررسي شده، رهيافت هايي را درباره روان شناسي قوم شناسيِ ايراني ارايه مي دهند؛ بدين صورت كه تفكر حاكم بر رفتار و منش قوم ايراني در گذشته و حال اين بوده و هست كه توصيه مي شود خود در برابر سد مشكلات پايداري داشته باشد، براي هر مشكلي در جستجوي راهكار و راه حلي باشد و همچنين سعي كند بهترين راه حل را در مواجهه با مشكل و رفع آن برگزيند. غالب ضرب المثل هاي بررسي شده گوياي اين اند كه قوم ايراني، روحيه اي قوي و بالا در برابر مشكلات دارد.

Some Persian proverbs concern a problem and how to encounter it. The present paper seeks to examine such proverbs. Findings indicate that in the analyzed proverbs, force image schemas have three options. In the first option, a problem is depicted as a barrier that cannot be removed. In these proverbs, there is no recommendation or solution for solving the problem. In the second option, the problem can be solved by providing a proposed solution. And the third one presents a problem as a barrier that can be left behind. Statistical investigations show that in the examined proverbs, the second and third options had the highest and lowest frequencies respectively. In proverbs of the second type, there are proverbs expressing solving problem through desirable and suitable solutions. This group has the highest frequency. In the studied proverbs, the frequency of force image schemas options present insights to Iranian ethnological psychology; the dominant thought in Iranian behaviour and manner had been resistance against problems, search for a solution for any problem and attempt to select the best way for the problem. Most of the studied proverbs indicate that Iranian folk have strong spirits against problems.