تعيين الگوي كشت محصولات زراعي با تاكيد بر كشاورزي پايدار در اراضي زير سد علويان

Determination of Crop Pattern with Emphasis on Sustainable Agriculture in the Lands Below the Alavian Dam and its Network

تخصيص عوامل توليد بين فعاليت هاي مختلف زراعي به نحوي كه همراه با در نظر گرفتن اهداف مناسب اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي واحد كشاورزي باشد، به واقعيت هاي كشاورزي پايدار نزديك‌تر است. در طي سال هاي اخير استفاده بيش از حد و غيرمعقول از مواد شيميايي در كشاورزي و استفاده بي رويه از آب و بكارگيري روش هاي نامناسب آبياري وضعيت نگران كننده و ناپايداري را در فعاليت هاي كشاورزي كشور بوجود آورده است. به نظر مي رسد مجموعه اراضي كشاورزي زير سد و شبكه علويان(دشت مراغه-بناب) نيز از اين قاعده مستثني نبوده و هر ساله مقادير زيادي از مواد شيميايي مضر در قالب كودها و سموم شيميايي در آنجا بكار گرفته مي شود. بر اين اساس در مطالعه حاضر سعي شده است تا الگوي بهينه كشت محصولات زراعي با تاكيد بر برخي اهداف مهم كشاورزي پايدار براساس داده هاي مقطعي سال زراعي 90-1389 در اين منطقه تعيين شود. اطلاعات مورد نياز اين پژوهش با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي دومرحله اي از طريق تكميل 288 پرسش نامه از سطح 26 روستاي دشت مراغه- بناب بدست آمد. براي نيل به اهداف تحقيق، از الگوي برنامه ريزي كسري با اهداف چندگانه استفاده شد. هر چند در الگوي برنامه ريزي كسري در كوتاه مدت درآمد ناخالص، كمتر از وضعيت فعلي است وليكن با در نظر گرفتن عوارض منفي وضعيت ناپايدار فعلي، كه هزينه هاي غيرمستقيم زيادي را بر جامعه و محيط كشاورزي تحميل مي كند، قابل توجيه خواهد بود. همچنين براساس الگوي فوق الذكر مصرف آب به گونه اي تنظيم مي شود كه عمدتا در ماه هاي مختلف كمبودي از لحاظ اين منبع در منطقه وجود نداشته باشد. در ضمن با در نظر گرفتن نتايج الگوي برنامه-ريزي كسري مصرف مواد شيميايي زيان آور از جمله كودها و سموم شيميايي نيز در حداقل خود خواهد بود.

Allocation of production factors is closer to reality of sustainable agriculture if this allocation accompanied by economic, social and environmental goals. In recent years the use of excessive and unreasonable chemicals in agriculture has led to soil and water pollution and also cause to human disease. Also Irregular usage of water and using inappropriate methods of irrigation has caused many environmental and economic problems. Therefore, the supply of this vital resource is limited. Adverse effects of chemicals uses in many parts of Iran’s rural are considered. The lands under Alavian dam (Maragheh- Bonab plain) are one of these areas, that every year a large amount of harmful chemicals used there. Accordingly, the present study was to optimize the pattern of cultivated crops with emphasis on some important objectives of sustainable agriculture. To achieve the objectives of this study we use from multiobjective fractional programming. Although the income that obtain from fractional programming model be less than current situation’s income but with considering the negative effects of the current unstable situation and a lot of indirect costs on society, environment and agriculture it would be justifiable. Also if we use fractional programming pattern, there will be no shortage of water consumption in region and also consumption of harmful chemicals such as fertilizers and pesticides would be minimal.