تاثير محلول پاشي متانول بر برخي از صفات مرتبط با عملكرد دانه آفتـابگردان (L. Helianthus annuus) تحت تنش كمبود آب

Effects of Foliar Rates of Methanol Applications on some of Traits Related to Seed Yield of Sunflower (Helianthus annuus L.) under Water Deficit Stress

به منظور بررسي اثر محلول پاشي با متانول بر برخي صفات مرتبط با عملكرد دانه آفتابگردان تحت تنش كمبود آب، آزمايشي به صورت اسپليت پلات به اجرا در آمد. عوامل مورد آزمايش عبارت بودند از محلول پاشي با متانول در شش غلظت شامل(0 درصد متانول (شاهد)، 7، 14 ،21 ،28 و 35 درصد متانول) و تنش كمبود آب در چهار سطح ( 25 ،50 ، 75 و 100 درصد رطوبت قابل دسترس). نتايج نشان دادند كه اثر محلول پاشي با متانول در سطوح مختلف تنش كمبود آب بر صفات عملكرد تك بوته، وزن خشك بوته، تعداد دانه درطبق و درصد مغز به كل دانه معني دار است. محلول پاشي با محلول 21 درصد حجمي متانول در شرايط آبياري كامل (100درصد رطوبت قابل دسترس) با ميانگين 69/96 گرم بيشترين و عدم محلول پاشي در شرايط 25 درصد رطوبت قابل دسترس با ميانگين 78/67 درصد كمترين عملكرد دانه تك بوته را داشتند (افزايش معادل 42 درصد). همچنين، محلول پاشي با محلول 21 درصد حجمي متانول در شرايط آبياري كامل با ميانگين 4/465 گرم بيشترين و محلول پاشي با محلول 7 درصد متانول در تيمار 25 درصد رطوبت قابل دسترس با ميانگين 5/191 گرم كمترين وزن خشك بوته را داشتند (افزايش معادل 4/2). محلول پاشي با محلول 21 درصد حجمي متانول در شرايط آبياري كامل با ميانگين 34/53 گرم بيشترين و عدم محلول پاشي با متانول در شرايط آبياري با 25 درصد رطوبت قابل دسترس با ميانگين 42/31 گرم كمترين عملكرد روغن تك بوته را داشتند. بيشترين تعداد دانه در طبق با ميانگين 1766 عدد در تيمار محلول پاشي با محلول 21 درصد حجمي متانول در شرايط آبياري كامل بود كه نسبت به تيمار عدم محلول پاشي در شرايط 25 درصد رطوبت قابل دسترس با ميانگين 759 عدد افزايشي معادل 3/2 برابر را نشان داد. محلول پاشي با محلول 14 درصد حجمي متانول در شرايط آبياري كامل درصد مغز به كل دانه را 32 درصد افزايش و درصد پوسته به كل دانه را 1/2 برابر كاهش داد.

To investigate the effects of rates of methanol foliar applications under water deficit stress on some of traits related to seed yield of sunflower (Helianthus annuus L), a split plot experiment was conducted during growing seasons of 2011-2012. Treatments were four levels of water deficit stresses a1: severe stress (irrigation at 25% FC), a2: mild stress (irrigation at 50% FC), a3: fair stress (irrigation at 75% FC) and a4: normal irrigation (irrigation at 100% FC) and six levels of foliar methanol applications [b1:0, b2:7, b3:14, b4:21, b5:28 and b6:35 (v/v)]. The analysis of variance showed significant effect of interaction between water deficit stress and methanol rates of foliar applications on seed yield per plant, dry weight per plant, number of seeds per head (p < 0.01) and percentage of seed per fruit (p < 0.05). The highest (96.69 g/plant) and the lowest (67.78 g/plant) seed yields were related to the 21% [v/v] foliar application of methanol under normal irrigation and control (without methanol application) in severe stress respectively (seed yield increase of about 42%). 21% (v/v) foliar application of methanol under normal irrigation also resulted in highest ( 53.34 g) and 0% (v/v) foliar application of methanol under severe stress in the lowest (31.42 g) oil yield per plant (69% increase). Also, 21% (v/v) foliar application of methanol under normal irrigation resulted in highest (465.4 g) and in severe stress had the lowest (191.5 g) dry weight per plant (a 2.4 fold increase in dry seed weight). Besides, the highest seed number per head was related to 21% (v/v) methanol foliar application under normal irrigation. Using 21% (v/v) methanol foliar application under normal irrigation increased seed number per head by 2/3 times in comparison with that of control under severe drought stress. The results also proved that 14% (v/v) foliar application of methanol under normal irrigation did increase seed (achene) yield by 32% and reduced percentage of ovary wall to seed by 2/1 fold.