ارزيابي مدل‌‌‌هاي رگرسيوني براي توصيف واكنش جوانه‌زني به دما در عدس (Lens culinaris Medik)

Evaluation of Linear and Nonlinear Regression Models to Describe Response of Germination to Temperature in Lentil (Lens culinaris Medik. )

اين تحقيق با هدف تعيين دماهاي كاردينال و ساعت بيولوژيك مورد نياز براي جوانه‌زني عدس با استفاده از مدل‌هاي رگرسيون خطي و غيرخطي انجام گرفت. براي اين منظور آزمايشي در اتاقك رشد به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار اجرا گرديد. سه رقم عدس شامل گچساران، كيميا و بيله‌سوار تحت هفت دماي ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سلسيوس تيمارهاي آزمايش را تشكيل دادند. رابطه بين سرعت جوانه‌زني و دما با استفاده از مدل‌هاي بتا، دندان مانند و دوتكه‌اي مورد ارزيابي قرار گرفت. براي انتخاب مدل برتر از ميان مدل‌هاي مختلف از شاخص‌هاي آماري جذر ميانگين مربع انحرافات (RMSD)، ضريب تبيين (R2)، ضريب تغييرات (CV) و ضرايب رگرسيون ساده خطي (a و b) استفاده شد. نتايج برازش مدل‌ها نشان داد كه واكنش جوانه‌زني عدس به دما به وسيله تابع دوتكه‌اي نسبت به ساير مدل‌ها بهتر توصيف گرديد. با استفاده از مدل دوتكه‌اي دماي پايه ارقام از 89/0 تا 23/1 درجه سلسيوس، دماي مطلوب از 41/23 تا 94/26 درجه سلسيوس و دماي سقف از 15/35 تا 45 درجه سلسيوس برآورد گرديد. مقايسه پارامترهاي برآورده شده با استفاده از مفهوم حدود اطمينان در سطح احتمال 95 درصد نشان داد كه به لحاظ دماي پايه اختلاف معني‌داري بين ارقام عدس وجود نداشت ولي از نظر دماي مطلوب و دماي سقف اختلاف بين ارقام معني دار بود. تعداد ساعت بيولوژيك مورد نياز براي جوانه‌زني بذر ارقام از 43/25 تا 37/31 ساعت متغير بود و از اين نظر اختلاف معني داري بين آنها وجود داشت. اطلاعات حاصل از اين تحقيق مي‌تواند در پيش‌بيني جوانه‌زني ارقام عدس استفاده گردد.

This study was carried out to determine the requirements of cardinal temperatures and biological hours for germination of lentil by using different linear and nonlinear regression models. To do this, a split plot experiment based on randomized completely design with four replications was conducted in germinator. Experimental treatments were three lentil cultivars (Gacgsaran, Kimia and Bilehsovar) under seven fixed temperature regimes (5, 10, 15, 20, 25, 30 and 35°C). Beta, Dent-like and Segmented models were applied to evaluate the relationship between germination rate and temperature. Root mean square deviation (RMSD), coefficient of determination (R2), coefficients of variation (CV (and linear regression coefficients (a, b) were used to detect the perfect model. Results of fitting the models indicated that the response of lentil germination to temperature is best described by a segmented function. Cardinal temperatures estimated by this model were 0.89 to 1.23°C for base temperature, 23.41 to 26.94°C for optimum temperature and 35.15 to 45°C for ceiling temperature. Significant difference in base temperature among cultivars was not observed, but cultivars had significant difference in optimum and ceiling temperatures. Biological hourʹs requirement for germination ranged between 25.43 to 31.37 hours. The quantitative information provided by this research can be used in prediction of germination of lentil cultivars.