بررسي خشكسالي و تاثير آن بر فنولوژي در دو گونه بوته‌اي مهم در مراتع استپي

Effect of drought on Phenological stages of two shrub species in the steppe rangelands

ويژگي هاي فنولوژي گونه‌هاي گياهي مهم مرتعي به عنوان يكي از ابزار مديريت مرتع به شمار مي رود. بررسي مراحل فنولوژيكي دو گونه گياهي Artemisia sieberi وEurotia ceratoides در مراتع استپي ندوشن يزد طي دوره چهار ساله (1389-1386) هدف اصلي اين پژوهش است. در آغاز اجراي پژوهش درون قرق سايت تحت مطالعه براي هر گونه گياهي 10 پايه مشخص گرديد و در مراحل اجراي پژوهش از اين پايه‌ها آماربرداري شد. اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژي هر گونه در مقاطع زماني 15 روزه در مرحله رويشي و 7 روزه در مرحله زايشي اندازه‏‏گيري شد. بر اساس نتايج حاصله، رويش گونه Artemisia sieberi طي دوره مورد مطالعه از دهه سوم بهمن ماه آغاز و زمان گل‌دهي از دهه دوم تا سوم مهرماه انجام مي شود. دوره شيري شدن بذر حداقل تا اواخر آبان ادامه مي يابد. حداكثر ارتفاع تاج پوشش در دوره مطالعه شده در سال مرطوب 1386 برابر 50 سانتيمتر است كه با مقدار حداقل به ميزان 36 سانتيمتر در سال بسيار خشك 1387، داراي تفاوت معني دار است. اما بين مقادير حداكثر و حداقل قطر تاج پوشش اين گونه به ترتيب در سال مرطوب (1386) و بسيار خشك (1378) با اندازه‌هاي 67 و 56 سانتيمتر تفاوت معني داري ديده نمي‌شود (P ? 0.05). رويش گونه Eurotia ceratoides از دهه دوم بهمن ماه آغاز، يعني حداكثر 10 روز زودتر از Artemisia sieberi در عرصه ظاهر شده و در مجموع دماي كمتري براي سبز شدن نياز دارد. زمان گل‌دهي اين گياه از دهه دوم ارديبهشت ماه تا دهه اول خرداد ماه رخ مي دهد. بذردهي اين گونه در دهه سوم خرداد ماه تا دهه دوم تير ماه است. حداكثر قطر و ارتفاع تاج پوشش گياه متعلق به سال مساعد (1386) و به ترتيب برابر 56 و 42 سانتيمتر و حداقل آن در سال خشك (1387) با مقادير 57 و 37 سانتيمتر بروز يافته كه بين آن‌ها نيز تفاوت معني داري ديده نمي‌شود (P ? 0.05).

Phonological knowledge of species are important in rangeland management. The aim of this study was to determine the phenological stages of two species of Artemisia sieberi and Eurotia ceratoides in Nodoushan steppe rangelands of Yazd during the period of 4 years (2007-2010). First, for each species, 10 plants were identified within the enclosure and these plants were inventoried in the study process. Phenological characteristics of vegetative and reproductive stages at intervals of 15 days and 7 days, respectively, were measured. Based on results, the growth of sagebrush could be started in second decade of February. Flowering occurs during first to second decade of October. The milky seed continues until mid-November. Seeding of this species in the study area will be in December. Maximum canopy height was 50 cm, which is owned by the wet year, 2007, and at least it was 36 cm, which is related to the very dry year, 2008, and this difference is significant. Maximum and minimum canopy diameter, respectively 67 cm (2007) and 56 cm (2008) and did not differ significantly (P ? 0.05). Growth of Eurotia ceratoides started in the first decade of February. Therefore, This species appears in about 10 days earlier than Artemisia sieberi in the field and the lower the temperature needed for germination. Flowering occurs from the first to third decade of May. This seeding is the second decade of June to first decade of July. Maximum canopy diameter and height are respectively 56 and 42 cm in 2007. Minimum values of 57 and 37 cm has emerged, in the dry year of 2008,that there is no significant difference between them (P ? 0.05).