فضاي داستان شازده‌احتجاب از منظر نقد مضموني

A Thematic Criticism of “Setting” in Golshiri’s Shāzde Ehtejāb

كشف مركز و منشا تصويرها و جهت گيري هاي اصلي تخيل و آگاهي نويسنده، از دستاوردهاي اصلي نقد مضموني است. ژرژ پوله براي دست يابي به آگاهي آغازين نويسنده، از خلال تصاوير، رنگ ها، بعضي اشكال، حركت ها و عناصر ديگري كه در قالب شبكه هاي كلامي و تصويري در اثر ظاهر مي شوند، فضاي حاكم بر آثار ادبي را شرح مي دهد. در اين مقاله با استفاده از روش پوله، شازده‌احتجاب اثر هوشنگ گلشيري را بررسي مي‌كنيم و با جستجوي مضامين تكرارشونده اي چون اشيا، اشخاص، مكان ها، بوها و صداها، به مثابه تصويرهايي برآمده از ناخودآگاه راوي ، فضاي اين اثر را شرح مي‌دهيم. در اين داستان، ذهن راوي با نگاهي به گذشته، اشخاص و اشيا را از طريق قاب‌هايي مجزا از هم درك مي كند كه در ارتباط با هم معنا مي يابند و تلاش راوي براي بازسازي آنها به صورت يك كل منسجم، نتيجه اي در بر ندارد. درحقيقت تصاوير تكه‌تكه از جهان، بازتابي از گذشته رو به اضمحلالي است كه در آگاهي راوي حضور دارد.

An attempt to discover the origin of the author’s perceptions and imaginations and their major orientations, is among the achievements of Thematic Criticism. Georges Poulet, the Belgian critic, tries to describe the setting of the stories through searching for the images, forms, movements and other elements involved in the their verbal and pictorial networks. This article adopts the same method to explain the setting of Sh?zde Ehtej?b, by Golshiri. The narrator of the story, through associating the past, understands each character and event out of their general context and thus does not come to a coherent whole. Each of these isolated images is, in fact, a degenerated representation of the past in the narrator’s mind.