ارزيابي لاين‌هاي اينبرد نوتركيب گندم نان از نظر شاخص‌هاي تحمل به تنش كم آبي

Evaluation of Bread Wheat Recombinant Inbred Lines for Water Deficit Stress Tolerance Indices

به منظور ارزيابي، شناسايي و گروه‌بندي لاين‌هاي اينبرد نوتركيب گندم نان به تحمل تنش كم آبي، آزمايشي در سال زراعي 1388 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز اجرا گرديد. طرح آزمايشي مورد استفاده كرت هاي خرد شده بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار بود. عامل اصلي شامل سه سطح آبياري 80 (شاهد)، 120 و 160 ميلي‌متر تبخير از تشتك كلاس A و عامل فرعي شامل هشت لاين اينبرد نوتركيب گندم نان به همراه والدين (روشن و (Super Head#2 بود. شاخص‌هاي تحمل به خشكي در هر دو سطح تنش محاسبه شد. با توجه به اينكه شاخص‌هاي STI، MP و GMP با عملكرد دانه در هر دو محيط (بدون تنش و داراي تنش) همبستگي بالايي داشتند، به عنوان بهترين شاخص‌ها جهت انتخاب لاين‌هاي متحمل به تنش كم آبي پيشنهاد شد. از نظر اين شاخص‌ها، در هر دو سطح تنش رقم روشن و لاين‌هاي 10، 31 و 34 به عنوان متحمل‌ترين لاين‌ها شناخته شدند. بر اساس شاخص‌هاي TOL، SSI، STI، MP و GMP گروه‌بندي لاين‌هاي مورد مطالعه با استفاده از تجزيه خوشه‌اي به روش Ward در متوسط شرايط تنش انجام گرفت و دو گروه تشكيل شد. لاين‌هاي 10، 31، 34 و 36 و رقم روشن در گروه اول قرار گرفته و از نظر تنش اعمال شده برتر از گروه دوم بودند.

In order to evaluate and grouping bread wheat recombinant inbred lines for water deficit tolerance an experiment was conducted using split plot based on complete randomized block design with three replications at Tabriz Islamic Azad University Agriculture Research Station. Main factor consisted of different levels of irrigation (80, 120 & 160 mm water evaporation from Class A evaporation pan) and sub factor included 8 lines and two parents (Roshan & Super Head#2). Drought tolerance indices were calculated in both water deficit conditions. The result indicate that STI, MP and GMP indices had high correlation with yield under drought and non-drought stress condition, therefore this results may advise these indices to be the best predicates for selection tolerable lines. Based on these indices, lines number 10, 31 and 34 and Roshan were identified as the most tolerable lines in both water deficit conditions. Cluster analysis based on TOL, SSI, STI, MP & GMP in average stress condition using Ward method grouped lines into two clusters. First group, which contained lines number 10, 31, 34, 36 and Roshan, was better than the second one under exacting stress condition.