الگوي مناسب براي تدوين قانون آيين دادرسي اداري در ايران و ضرورت آن؛ نظام فرانسوي يا انگليسي؟

The Appropriate Model to Develop Administrative Law Procedure in Iran and Its Necessity; French Systems or English?

گسترش حوزه فعاليت‌هاي دولت موجب افزايش اختلافات بين دولت و افراد شد كه نياز به حل و فصل داشت. اما ماهيت خاص اين نوع دعاوي از جمله فني و تخصصي بودن، نياز به سرعت در رسيدگي و توجه به مقتضيات اداري- اجرايي و منافع عمومي ايجاب مي كرد كه اين‌گونه دعاوي در مراجعي خاص و مجزا از دادگاه‌هاي عمومي رسيدگي شود. متاسفانه عليرغم مزيت‌هايي كه اين مراجع دارند، قانونگذار ايران بدون توجه كافي به ماهيت ترافعي آن‌ها و اصول حقوقي، اين مراجع را تاسيس كرد؛ به گونه اي كه مي توان گفت يكي از ايردات و شايد سرمنشا بسياري از ايرادات وارد بر آن‌ها پراكندگي و عدم انسجام اين مراجع است. لذا تدوين قانون تشكيلات و آيين دادرسي اداري واحد براي اين مراجع امري ضروري است. استفاده از تجارب كشورهاي ديگر و بخصوص نظام حقوقي كشورهايي كه متناسب با نظام حقوقي كشورمان باشد، كمك شاياني به اين مهم خواهد كرد. بررسي منشا شكل گيري و ساختار مراجع اختصاصي اداري در ايران و مقايسه آن با نظام انگليس و فرانسه نشان مي دهد كه اقدامات صورت گرفته در نظام انگليس مي تواند الگويي مناسب‌تر براي اقتباس راه حل هاي مناسب در جهت انسجام مراجع اختصاصي اداري باشند؛ به گونه اي كه مي توان گفت وضعيت كنوني مراجع اختصاصي اداري در ايران تقريباً همان وضعيت مشابه ديوان هاي اداري انگليس در دهه 1950 را دارد كه حقوقدانان اين كشور به فكر انسجام ديوان هاي مزبور افتادند. اقدامات صورت گرفته در اين كشور از آن زمان تاكنون، تجربه مناسبي براي انسجام مراجع اختصاصي اداري خواهد بود.

The increasing extention of the sphere of state and the activity of public institutions has caused the emergence and increase of disputes with the special nature in administrative law. In addition, the characteristics like speed, technicality and etc got these disputes beyond the ability of ordinary courts and has led to the contrition of special tribunals to settle these disputes. Variety of these subjects requires constituting lots of tribunals, like tax disputes settlement tribunals, customs commission administrative disputes settlement, etc. This event caused to the dispersal of these tribunals in Iran, just like the England´s administrative tribunals system in 1957. But in England, lawyers have resolved this problem through ratifying the “court, tribunal and enforcement act, 2007”. This Act unifies the constitution and works of these tribunals. In Iran, this situation is like England in 1957; however, we can also unify the apecial administrative tribunals, because of the same characteristics and emplying of fair trial principles in this procedure.