بررسي درستي انتساب تناسخ به سهروردي و زكرياي رازي با تكيه بر آثار

Studying the Correctness of Attributing the Issue of the Reincarnation to Suhrawardi and Zakariya Based on Their Works

تناسخ در ميان فيلسوفان مسلمان پايگاه مستحكمي نداشته و پيروان اين انديشه همواره جز كمترين بوده‌اند. در اين ميان رويكرد دو فيلسوف و انديشمند ايراني بيش از همه مورد توجه قرار گرفته است؛ يكي پايه‌گذار حكمت اشراق و ديگري پزشك و فيلسوف ري. نقش زكرياي رازي به عنوان نماينده و يكي از طلايه‌داران انگاره تناسخ در انديشه اسلامي جلوه كرده است و اهميت جايگاه سهروردي از جهت برداشت‌هاي گوناگون از سخنان او و در نتيجه نسبت‌هاي مختلف به اوست. نتيجه بازنگري به آثار اين دو انديشمند و مقايسه ميان آن‌ها، تاييد انتساب تناسخ به رازي و تاكيد بر عدم پذيرش آن توسط شيخ اشراق است. رازي بر اساس مباني فلسفه خويش، براي نفوس حيواني تناسخ صعودي و نيز براي نفس انساني يكي از دو نوع تناسخ متشابه و نزولي را به صورت مانعهالخلو مي‌پذيرد. در مقابلْ سهروردي پس از ضعيف خواندن دلايل طرف‌هاي نزاع، با ابتكار در ارايه طرح نويني از معاد جسماني مبتني بر پذيرش عالم مثال، از اين طريق انگيزه‌هاي پذيرش تناسخ را از ميان برمي‌دارد.

The problem of “reincarnation” has not had a strong base among Islamic philosophers and the followers of this idea were always the least. Meanwhile, the attitude of the Iranian philosophers and thinkers were more considered than all; one of them was the founder of the philosophy of illumination and the other was a physician and philosopher of Ray. The role of Zakariya Razi as a representative and one of the pioneers of the idea of reincarnation has been shown in Islamic thought and the importance of Suhrawardi position is because of his various understandings from Razi’s words and is the result of different attribution to him. Reviewing the works of these two thinkers and comparing them approve the attribution of reincarnation to Razi and emphasizing on its denial by Shiekh Ishraq. Based on his philosophical foundation, Razi accepts the ascending reincarnation for animal souls and one of two kinds of corresponding reincarnation and descending one for human soul in disjunction negation. In contrary, after weakening the arguments of the parties of the conflict, Suhrawardi wipe out the motivations of acceptance of the reincarnation through initiating a new plan for physical resurrection based on accepting the imaginal world. Key words: Reincarnation, Suhrawardi, Zakariya Razi.