موازنه نرم؛ نگاه چيني به تقابل ايالات متحده امريكا با جمهوري اسلامي ايران

Soft Balance: Chinese View of Iran-US Confrontation

دو كشور ايران و چين از امكانات بالفعل و بالقوه وسيعي براي گسترش مناسبات خود برخوردارند. در اين ميان رابطه چين با ج.ا.ا و شيوه تعاملي آن با ايالاتمتحده داراي اهميت و قابلبررسي است. روابط ايران با چين بهگونهاي روزافزون در كليت سياست خارجي ايران اهميت مييابد. برخي همپوشانيها در سياست خارجي دو كشور، مبادلات اقتصادي، نظامي و همكاري در حوزه انرژي، عوامل توسعه بخش روابط دو كشورند. از ديگر سو، انتخاب راهبردي چين و روابط همكاريجويانه اين كشور با قدرتهاي غربي، بهويژه ايالاتمتحده امريكا، عوامل محدودكننده اين روابط به شمار ميآيند. ازاينرو، به سبب بررسي ميزان پاسخگويي اين تعامل بر تهديدات امنيتي - نظامي غرب در مناقشه غرب با ج.ا.ا؛ نويسندگان مقاله با اتكا به نظريه موازنه نرم و با استفاده از روش تحقيق توصيفي؛ پس از طرح بنيانهاي نظري بحث، شاخصهاي الگوي مفهومي ادبيات نظري را بهمنظور بررسي، تاييد يا رد فرضيه اصلي در قالب پرسشنامه محققساخته با اعتبار موردقبول «آلفاي كرونباخ (93.)» به 123 نفر اعضاي جامعه نمونه منتخب از 180 نفر اعضاي جامعه آماري متشكل از ديپلماتها و استادان و مجريان سياست خارجي، امنيت ملي و نظامي آگاه در امر موضوع تحقيق كه داراي تحصيلات دستكم كارشناسي ارشد بوده و از زمان تشكيل پرونده هستهاي تا سال 1392 بهطور مداوم يا حداقل سه سال (مدت تقريبي يك ماموريت ثابت) در اين موضوع دخيل بودهاند، انتخاب كردهاند. نتايج بحث كاملاً گوياي اين امر است كه رويكرد راهبردي چين در رابطه با ايالاتمتحده؛ موازنه نرم با تاكيد و اولويت بر حوزه اقتصاد بوده و كليه تعاملات ميبايد بر اين اساس تعريف شود. ازاينرو، طبيعي است كه در نگاه چيني به ايران نميتوان بهجز هماهنگي هوشمندانه ديپلماتيك، همكاريهاي محدود نظامي، همكاري در سازمانهاي منطقهاي و بينالمللي و همكاري اقتصادي، آنهم با ملاحظات خاص انتظار داشت كه كليه اين موارد نيز عناصر موازنه نرم هستند.

Iran and China have great potential for bilateral relations. This has special role in recent foreign policy of Iran. Mutual interests in foreign policy, economic, military and energy cooperation’s are among the most integrating factors for both countries. On the other side, china’s strategic choice and Chinese-Western, particularly American, method of cooperation has an important role in Chinese Iranian relations. Trying to find the effect of such strategic choice on Iran-Chinese relations, the authors have used the views of the related experts among diplomats, academicians, and those working in the bilateral economic and military relations. By distributing questionnaire among a sample of 123 out of 180 of such experts, the findings explore the fact that China have relied basically on the policy of the soft balance in its relation toward the US and Iran. On such basis, we should not expect that Iran-China cooperation goes beyond limited military relations, economic exchange, intelligent diplomatic coordination, and cooperation in international and regional organizations, all of them parts of the soft balance strategy of foreign policy.