نقش انصاف در مسووليت مدني

The role of Fairness in Liability

با وجود تحولات صورت گرفته در نظام هاي مسووليت مدني، مفهوم سنتي انصاف كه ريشه در اخلاق دارد، كمرنگ نشده است و اين مفهوم به تناسب اين تغييرات با چهره‌اي جديد به ميدان آمده تا بازيگردان مهمي در صحنه باشد. سهم انصاف در نظريه هاي توجيهي مسووليت مدني (عدالت اصلاحي، عدالت توزيعي و كارايي) و مشاهده مصاديقي از آن در مباني، اركان و آثار مسووليت مدني اين پرسش را مطرح كرده كه آيا از انصاف مي توان به عنوان يك قاعده در مسووليت مدني ياد كرد يا نقش فرعي دارد و استثنايي است بر قواعد عمومي؟ در اين مقاله با استقرا در قسمت هاي مختلف مسووليت مدني در نظام‌هاي حقوقي سعي شده نقش و جايگاه انصاف در مسووليت مدني مورد نقد و بررسي قرار گيرد. مطالعه انجام شده نشان مي دهد كه تحولات صورت گرفته در مباني مسووليت مدني، گسترش پاره اي از مسووليت هاي محض، نظام مسووليت مضطر، نقش تقصير زيانديده، پيدايش مفهوم تقصير انتفاعي، ميزان دين مسووليت مدني و نحوه جبران آن و ... بر پايه انصاف استوار است.

Despite of developments that have taken place in the systems of liability, fairness is yet effective. The role of fairness in the theory of justification of liability (corrective justice, distributive justice, and efficiency) and instances of that in the basics, parts and effects of liability, propose this question that if fairness is principle or exception? We tried in this essay, by induction at different parts of liability, to study the role and position of fairness in liability. This research shows the developments taken place in the basics of liability, spread of part of strict liabilities, system of distress liability, the role of lost fault, appearance of the concept of fault-profit, debt due to liability, etc. are based on fairness.