عناصر مشروعيت حاكميت از نگاه قرآن كريم

The Elements of Legitimacy of Sovereignty from the View of the Holy Quran

يكي از مسايل اساسي در فلسفه سياسي اسلام، مولفه‏هاي مشروعيت حاكميت است. مراد از «مشروعيت» در اين نوشتار، توجيه عقلاني «اعمال سلطه و اطاعت»، و مراد از مولفه‏هاي آن عناصري است كه به موجب آن، حاكم يا حاكمان يك جامعه از حق صدور فرمان و اطاعت برخوردار مي‏شوند. با توجه به اينكه حاكميت الهي در دو حوزه تكوين و تشريع در سراسر قرآن تبيين شده است، در اين پژوهش، به روش تفسير موضوعي به واكاوي اين موضوع در آيات قرآن اقدام شده و عناصري همچون «برتري ذاتي»، «سلطه و مالكيت حقيقي»، «علم خطاناپذير»، و «حق تصرف در قلمرو حكومت»، كه ازجمله مولفه‏هاي حق حاكميت در نگاه قرآن است، بررسي شده است.

One of the fundamental issues of political philosophy in Islam is the question of components of legitimacy of sovereignty. In this paper, “legitimacy” means rational justification of “exerting authority and obedience” and its components means the elements according which a ruler or rulers of a society enjoy the right of issuing a command and of being obeyed. Given the fact that divine sovereignty is explained in terms of creation and legislation in the Holy Quran, the present paper, using a thematic interpretation method, refers to the Qurʹanic verses and reviews such elements as “inherent superiority”, “real authority and ownership”, “infallible science”, and “the right of manipulation in the realm of government” which are, according to the Quran among the components of the right of sovereignty.