بهينه‌سازي شرايط باززايي گياه لوبيا (Phaseolus vulgaris L.)

Optimization of conditions suitable for bean (Phaseolus vulgaris L.) regeneration

لوبيا يكي از مهم‌ترين اعضاي تيره باقلاييان (Fabaceae) است كه داراي اهميت اقتصادي درخور توجهي در تغذيه انسان است. باززايي از طريق كشت بافت يكي از روش‌هاي مناسب و موثر براي حفظ و تكثير گياهان به شمار مي‌رود. در پژوهش حاضر، وضعيت كالوس‌زايي، ساقه‌زايي و ريشه‌زايي در گياه لوبيا رقم گلي تحت اثر هورمون‌هاي بنزيل آمينو پورين و آلفا-نفتالين استيك اسيد بررسي شده است. ابتدا بذرها به صورت سطحي استريل و براي به دست آوردن گياهچه استريل به داخل محيط‌كشت مناسب منتقل شدند. پس از 10 روز، قطعات جداكشت (هيپوكوتيل، ريشه و برگ) به دست آمده از گياهچه استريل در 25 تيمار هورموني مختلف بررسي شدند. براي انجام فرآيندهاي باززايي قطعات جداكشت به محيط‌كشت موراشيگ و اسكوگ جامد متشكل از سوكروز 3 درصد، ويتامين B5 و هورمون‌هاي آلفا-نفتالين استيك اسيد ( با غلظت‌هاي صفر، 1/0، 2/0، 4/0 و 8/0 ميلي‌گرم در ليتر) و بنزيل آمينو پورين (با غلظت‌هاي صفر، 5/0، 1، 2 و 4 ميلي‌گرم در ليتر) انتقال يافتند. طبق نتايج حاصل، بهترين غلظت براي كالوس‌دهي در تركيبي از اين دو هورمون به ميزان 4/0 ميلي‌گرم در ليتر هورمون آلفا-نفتالين استيك اسيد و 2 ميلي‌گرم در ليتر هورمون بنزيل آمينو پورين به دست آمد. در فرآيند ساقه‌زايي با افزايش غلظت هورمون بنزيل آمينو پورين درصد ساقه‌زايي تا غلظت 2 ميلي‌گرم در ليتر افزايش و پس از آن كاهش يافت. در فرآيند ريشه‌زايي با افزايش غلظت هورمون آلفا-نفتالين استيك اسيد ريشه‌زايي افزايش يافت. پس از مراحل بالا گياهچه كامل تشكيل و به خاك انتقال يافت.

Common bean belongs to Fabaceae and the subfamily of Lotoideae. It is the most important species of the grain family with noticeable economic importance in humanʹs nutrition. Regeneration from tissue culture is one of the most suitable and effective procedures for preservation and reproduction of the plants. In this investigation, induction of callus, shoot and root has been studied in common bean (Phaseolus vulgaris L. cv. Goli) under different concentrations of ?-Naphthaleneacetic acid and Benzyl amino purine. First, the seeds were surface sterilized and transferred to suitable medium to achieve sterile seedlings. After 10 days, explants (hypocotyl, root and leaf) from sterile seedlings were tested in 25 various hormone treatments. For induction of organogenesis, explants were transferred to solid Morashige and Skoog medium supplemented with 30 g/lit sucrose, B5 vitamins and different concentrations of ?-Naphthaleneacetic acid (0, 0.1, 0.2, 0.4 and 0.8 mg/lit) and Benzyl amino purine (0, 0.5, 1, 2 and 4 mg/lit). Our data showed callus induction achieved in combination of two hormons: (0.4 mg/lit ?-Naphthaleneacetic acid and 2 mg/lit Benzyl amino purine). Induction of shoot increased with increasing concentrations of Benzyl amino purine to 2 mg/lit and then decreased. Induction of roots increased with increasing ?-Naphthaleneacetic acid concentrations. Furthermore, the level of internal auxin in common bean was high because the explants rooted in the minimum concentration of ?-Naphthaleneacetic acid. Subsequently, complete seedlings were transferred to the soil for further investigations.