مطالعه ريزازديادي گياه نوروزك (Salvia leriifolia) با استفاده از كشت جوانه انتهايي

Study of micropropagation of Salvia leriifolia Benth using shoot tip

نوروزك (Salvia leriifolia)، از گياهان بومي استان خراسان رضوي و سمنان، در معرض خطر انقراض است. اين پژوهش، با هدف بررسي امكان ريزازديادي گياه نوروزك از طريق كشت جوانه انتهايي انجام گرفت. براي اين هدف، گياهچه‌ها از طريق كشت جنين در محيط‌كشت MS 2/1 حاوي 1 ميلي‌گرم در ليتر BAP و 1 ميلي‌گرم در ليتر NAA به دست آمدند. جوانه انتهايي اين گياهچه‌ها در محيط‌كشت MS حاوي هورمون‌هاي BAP و Kin به تنهايي و يا در تركيب با IBA براي ساقه‌زايي كشت شدند. ريشه‌زايي ساقه‌ها در محيط MS حاوي سطوح مختلف از هورمون‌هاي IBA، NAA و 2,4-D بررسي شد. تجزيه و تحليل آماري توسط نرم‌افزارهاي JMP و MSTAT-C انجام شد. نتايج نشان داد تركيب BAP و IBA نتيجه مناسب‌تري در ارتباط با ساقه‌زايي به ازاي هر ريزنمونه داشت و BAP در غلظت 2 ميلي‌گرم در ليتر همراه با IBA در غلظت 5/0 ميلي‌گرم در ليتر بهترين تيمار ساقه‌زايي بود. همچنين، براي ريشه‌زايي ساقه‌ها وجود اكسين ضروري است. IBA در غلظت 1 ميلي‌گرم بر ليتر بهترين تيمار ريشه‌زايي بود. بر اين اساس استفاده از تيمارهاي ياد شده براي ريزازديادي گياه نوروزك با استفاده از جوانه انتهايي پيشنهاد مي‌شود.

Salvia leriifolia (Lamiaceae) is endemic of Khorasan and Semnan provinces and is an endangered plant. In this research, for the first time, micropropagation of this plant was studied through shoot tip proliferation. Plantlets were obtained via embryo culture in 1/2 MS culture medium supplemented with 1 mg/L BAP and 1 mg/L NAA .For micropropagation, shoot tips of the plantlet were cultured on MS medium supplemented with different concentration of BAP and KIN alone or in combination with IBA. For rooting, MS medium containing different concentration of IBA, NAA and 2,4-D was used. Statistical analysis was performed according to the JMP and MSTAT-C software. The results showed that combination of BAP and IBA was appropriate for shoot proliferation and MS medium containing 2 mg/L BAP and 0.5 mg/L IBA was optimum for proliferation. Also, auxin was necessary for root formation and the best treatment for rooting was MS medium supplemented with 1 mg/L IBA. It could be concluded that, this treatment might be recommended for micropropagation of Salvia leriifolia via shoot tip culture.