پديد آورندگان :
نجمه يزدان پناه، نجمه نويسنده استاديار گروه مهندسي آب، دانشكده فني مهندسي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرمان , , پذيرا، ابراهيم نويسنده استاد گروه خاكشناسي، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم تحقيقات تهران , , نشاط، علي نويسنده استاديار گروه خاكشناسي، دانشكده كشاورزي، دانشگاه شهيد باهنر كرمان , , محمودآبادي، مجيد نويسنده استاديار گروه خاكشناسي، دانشكده كشاورزي، دانشگاه شهيد باهنر كرمان ,
چكيده فارسي :
شور و سديمي‌شدن خاك از جنبه‌هاي مهم تخريب اراضي به ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك به شمار مي آيد. اين تحقيق به بررسي نقش مواد اصلاح‌كننده مختلف، در تغيير ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي خاك هاي شور و سديمي شامل هدايت الكتريكي، درصد سديم تبادلي، كربن آلي، وزن مخصوص ظاهري، رطوبت اشباع، رطوبت ظرفيت زراعي و رطوبت قابل استفاده مي‌پردازد. آزمايش ها به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با شش تيمار مواد اصلاحي معدني و آلي شامل شاهد، كود گاوي، تفاله پسته، گچ، تركيب كود گاوي با گچ و تركيب تفاله پسته با گچ، دو تيمار آب آبشويي (با و بدون اسيد سولفوريك) و سه تكرار كه در شرايط آزمايشگاهي و با استفاده از ستون خاك انجام شد. چهار مرحله آبشويي به روش متناوب با فواصل زماني يك ماه و هر كدام به ميزان يك حجم تخلخل انجام شد. نتايج نشان داد براي تيمارهاي مختلف، EC و ESP خاك اصلاح شده نسبت به خاك اوليه، به ترتيب بين 2/66 تا 9/84 و 6/73 تا 6/90 درصد كاهش يافت. همچنين به دليل آهكي بودن خاك مورد مطالعه، بدون استفاده از هر ماده اصلاح‌كننده‌اي و تنها با عمليات آبشويي EC و ESP نسبت به خاك اوليه به ترتيب 80 و 2/84 درصد كاهش يافت. در حضور و عدم حضور اسيد سولفوريك در آب آبشويي، به ترتيب گچ و تفاله پسته بيشترين تاثير را در كاهش EC داشتند. همچنين، تفاله پسته نسبت به ساير تيمارها، كارايي مطلوب تري در كاهش ESP داشت. در مقابل، كود دامي وضعيتي ضعيف تري از نظر اصلاح خاك شور و سديمي نشان داد. پس از پايان عمليات آبشويي، ESP نهايي براي تمام تيمارها به كمتر از 11 درصد كاهش يافت. از طرفي، مواد آلي علاوه بر قابليت اصلاح شوري و سديمي، باعث بهبود خصوصيات فيزيكي خاك نيز شدند. نتايج نشان داد كه مصرف اسيد سولفوريك، تاثير معني‌داري بر جرم مخصوص ظاهري ندارد. همچنين تيمارهاي شاهد و گچ كمترين مقادير رطوبت اشباع و رطوبت قابل استفاده را نشان داد. نتايج همچنين نشان دهنده اين است كه تركيب گچ با مواد آلي نسبت به مصرف جداگانه آن ها اثر معني داري در بهبود رطوبت قابل استفاده دارد. در مجموع يافته‌هاي اين تحقيق اهميت و كارايي مطلوب تفاله پسته را در اصلاح خاك‌هاي شور و سديمي تحت آبشويي معمولي روشن ساخت.
چكيده لاتين :
Soil salinity and sodicity are two aspects of land degradation, especially in arid and semi-arid regions. This study focused on the role of different amendments on physical and chemical properties of a saline sodic soil, including EC, ESP, organic carbon, bulk density, saturated percent, field capacity and available water content. The experiments were conducted as factorial based on completely randomized design using six soil amendments, including control (C), cattle manure (M), pistachio residue (P), gypsum (G), M+G and P+G, moreover, two water treatments (with and without sulfuric acid) each at three replicates. The experiments were carried out under laboratory condition using soil column. Four intermittent leaching steps were applied with one month intervals and one pore volume. Results showed that at different treatments, final EC and ESP values compared to those of the initial soil decreased 66.2- 84.9% and 73.6-90.6%, respectively. Since the soil was calcareous, the final EC and ESP of soil compared to the initial soil decreased 80 and 84.2%, respectively because of leaching. In presence and absence of sulfuric acid, the highest efficiency in reduction of EC was found for gypsum and pistachio residue. In addition, pistachio residue and cattle manure exhibited higher and less efficiencies in reduction of ESP, respectively. The finally, ESP of the treated soils was reduced to less than 11%, for all of the treatments. Furthermore, the application of organic matters led to improvement of soil physical properties. The results indicated that sulfuric acid had no significant influence on soil bulk density. Control and gypsum treatments showed the least amounts of available water. It was also found that the combined application of organic matters with gypsum compared to their exclusive application had more significant impact on available water. The findings of this research reveal the importance of pistachio residue in ameliorating saline sodic soil under leaching condition
