ارزيابي تنوع ژنوتيپي و فنوتيپي و تحمل به خشكي در فاميل هاي F3 بزرك در شرايط تنش خشكي

Evaluation of genotypic and phenotypic variation and drought tolerance in the F3 families of linseed under drought stress condition

ارزيابي وراثت پذيري و تنوع فنوتيپي و ژنتيكي صفات مهم زراعي روي جمعيت هاي در حال تفرق در محيط هاي مختلف، از اصول برنامه هاي اصلاحي آنها مي باشد. اين پژوهش به منظور ارزيابي مقدماتي تنوع فنوتيپي و ژنتيكي صفات مختلف زراعي و بررسي اثر تنش خشكي در فاميل هاي F3 بزرك حاصل از تلاقي بين KO37 (لاين داخلي) و SP1066 )ژنوتيپ كانادايي) در دو شرايط تنش خشكي و بدون تنش در سال هاي 1390 و 1391 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه صنعتي اصفهان انجام شد. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان كاهش در اثر تنش مربوط به صفات تعداد دانه در بوته، عملكرد دانه در بوته و بهره وري مصرف آب بود كه در ژنوتيپ SP1066 مشاهده شد. در تجزيه واريانس مركب، بيشترين ضرايب تنوع ژنتيكي (به طور متوسط 19 درصد) و فنوتيپي (به طور متوسط 25 درصد) به صفات تعداد دانه در بوته، عملكرد دانه در بوته و تعدادكپسول در بوته تعلق داشت و بيشترين وراثت پذيري عمومي مربوط به صفات وزن هزار دانه (86 درصد)، ارتفاع بوته (85 درصد) و تعداد روز تا گلدهي (81 درصد) بود. وجود تنوع ژنتيكي بالا و داراي پيوستگي و همچنين مشاهده تفكيك متجاوز براي صفات زراعي مورد ارزيابي و صفت بهره وري مصرف آب در بين فاميلهاي F3 در هر دو شرايط محيطي، نشان داد كه مي توان از اين جمعيت تفرق يافته پايه و يا از نسل هاي پيشرفته حاصل از آن، در برنامه هاي اصلاحي آينده نظير نقشه يابي، شناسايي QTL هاي كنترل كننده صفات زراعي و افزايش تحمل به خشكي در بزرك بهره برداري نمود.

Evaluation of genotypic and phenotypic variation and heritability of important agronomic traits in segregating populations is one of the principles of breeding for quantitative traits. This study was conducted to assess the genotypic and phenotypic variation and drought tolerance in the F3 families derived from a cross between KO37 (Iranian linseed cultivar) and SP1066 (Canadian linseed cultivar) at Research Farm of Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran, in 2011 and 2012. Results showed that under drought stress the highest reduction in the number of seed per plant, yield per plant and Irrigation Water Productivity belonged to SP1066 parental genotype. Combined analysis, the highest phenotypic and genotypic coefficients of variability (19% and 25%, respectively) belonged to number of seed per plant, yield per plant and number of capsules per plant. The highest heritability was estimated for 1000-seed weight (86%), plant height (85%) and days to 50% flowering (81%). The presence of high genotypic and continuous variation and also transgressive segregation for studied agronomic traits and IWUE in F3 families under both conditions indicated that the F3 population or its advanced generations can be used in mapping, identification of QTL related to important agronomic traits and increasing drought tolerance in linseed.