نقش پشتيباني خانواده در ميزان خود مراقبتي بيماران ديابتي تيپ دو

Role of Family Support in Self Care of Type II Diabetic Patients

مقدمه: خود مراقبتي روشي مداوم و فعال براي كنترل عوارض بيماري ديابت مي‌باشد. هدف پژوهش حاضر تعيين نقش پشتيباني خانواده در تسهيل خود مراقبتي بود. مواد و روش‌ها: مطالعه‌ي حاضر در مركز بهداشت شماره 2 شهرستان مشهد با روش خوشه‌اي مبتني بر هدف با حجم نمونه 950 نفر در دو گروه انجام شد. ابزار پژوهش، پرسش‌نامه‌ي پژوهشگر ساخته با روايي و پايايي (85/0=r) حاوي داده‌هاي آمارنگاري، داده‌هاي بيماري، بخش خودمراقبتي و خودكارآمدي درك شده بود. معيار ورود ابتلا به ديابت تيپ دو كمينه براي يك سال، پشتيباني خانوادگي متغير مستقل، خود مراقبتي وابسته، عوامل آمارنگاري نيز متغير زمينه‌اي بودند. داده‌ها توسط نرم‌افزارSPSS نسخه‌ي 16، آناليز شد و از آزمون تي، مجذور كاي و رگرسيون لجستيك براي تحليل داده‌ها استفاده گرديد. يافته‌ها: از 1340 نفر 5/33% كنترل نامنظم داشتند. همسران بهترين مشوق (5/51%) بودند. افراد متاهل (076/0P=) با بعد كوچك خانوار (042/0P=) (042/0P=) و تحصيلات بالاتر (001/0P=) مراقبت بهتري داشتند. در بين انواع خود مراقبتي، مراقبت‌هاي درماني رتبه اول، كنترل تغذيه رتبه دوم و مراقبت پا از همه كمتر بود. خود مراقبتي در مردان (002/0P=) و مناطق شهري بالاتر بود (001/0P=). پشتيباني خانوادگي بالاتر، خود مراقبتي بهتر و در نتيجه كاهش وزن (066/0P=)، كاهش قند خون (075/0P=) و HbA1c طبيعي (056/0P=) بالاتري داشتند. نتيجه‌گيري: خودمراقبتي بالاتر در افراد متاهل، خانواده‌‌هاي كم جمعيت، مردان، شهرنشينان، تحصيلات بالاتر و مدت زمان طولاني‌تر از تشخيص بيماري ديده شد. خودمراقبتي دارويي بيشترين و ميزان مراقبت از پا كمترين مقدار را به دست آوردند.

Introduction: Self care is a dynamic process for controlling diabetes. The aim of study was to determine the role of family support in encouraging self care for patients with type 2 diabetes. Materials and Methods: This study was performed in Mashad Health Center No 2 with 950 participants, using the cluster sampling method. The study tool, a researcher-made questionnaire with validity and reliability of r = 0.85, covered demographic data, patient information, percept self care , self efficiency, and family support. The inclusion criterion was having diabetes type II for at least one year. Family support as an independent variable, self care as an dependent variable, and demographic factors were the background factors. Data were analyzed by SPSS v16, using T-test, Chi 2 and logistic regression models. Results: Among 1340 participants, 33.5% had irregular diabetes control, whereas married patients (p= 0.076) with small families (p= 0.042) and higher education (p=0.001), males (p=0.002), urban areas (p= 0.001) had better self care. Among the different aspects of self care, therapeutic care ranked first, followed by diet control and foot care ranked last. Higher family support enhanced self care and therefore higher weight loss (p=0.066), more decrease in blood glucose (p=0.075), and more normal HbA1c (p=0.056). Conclusions: Selfcare was higher in male married patients, small families with higher education, urban area and those with longer duration of diabetes. Among different aspects of self care using medication had the highest rank whereas foot care received the least attention.