دليل عقل در سيره استنباطي محقق حلي

Reason of the Wisdom (Dalile Aaqhl) and its Status on the Deductive Manner of Mohaghegh Helli

با توجه به اهميت دليل عقل در استنباط احكام شرعي به ويژه در مسايل نو، بررسي آثار فقها در استفاده از دليل عقل به استفاده بهتر از دليل عقل كمك مي‌كند. بررسي سيره فقهي محقق حلي به عنوان فقيهي موثر در تكامل فقه در اثبات اين مساله شايسته است. بدين منظور بررسي متون فقهي استدلالي و اصولي وي مورد بررسي قرار گرفته‌است. نتيجه تحقيق نشان مي‌دهد وي در استفاده از دليل عقل نخست بر لزوم اتباع از كتاب و سنت پرداخته است. او دليل عقل را به عنوان تشريع كننده مستقل وجوب و حرمت ‌پذيرفته كه در مواردي به ياري دليل شرع اين وظيفه را انجام مي‌دهد و دليل عقل را درك كننده حكم خطابي شارع دانسته، از آن به عنوان مخصص عمومات شرعي نيز بهره برده است. محقق حلي به دليل عقل نقش اثبات كننده حجيت ساير ادله چون خبر واحد را نيز داده است. همچنين اصل عملي استصحاب در نظر او يك دليل عقلي شمرده شده است.

Given the importance of the reason of wisdom (Dalile Aghl) in inferring legal rulings, especially in new issue, examining the reason of wisdom would help a better use of the reason of wisdom. Examining the deductive manner of Mohaghegh Helli as an influential jurist in development of jurisprudence is befitting and praiseworthy in proving this issue. For this purpose, his discursive and theological (Usuli) legal texts have been examined on the basis of content analysis method and his legal judgments have been examined one by one. The results of the research indicate that Mohaghegh Helli has used the reason of wisdom for proving the necessity of the book (Quran) and tradition obedience.