بررسي طلسم و طلسم‌گشايي در قصه‌هاي عاميانه فارسي (سمك عيار، حسين كُرد و اميرارسلان)

An Investigation of Talisman and Breaking the Talisman in Three Persian Folk Tales (Samak ‘ayar, Husein Kurd and Amir Arsalan Namdar)

در بسياري از قصه‌هاي عاميانه عناصري دخالت دارد كه شايد بتوان آنها را امروزه به خرافات و عقايد بدوي انسان هاي گذشته تعبيركرد؛ عناصري همچون: سحر، جادو و طلسم. در اين پژوهش نگارنده از ميان امّهات قصّه‌هاي مكتوب سه اثر مشهور را برگزيده است و در پي تبيين جلوه‌هاي مختلف طلسم و چگونگي گشايش آنهاست تا دريابد اين عناصر چه ارتباطي با هم دارند. هدف اين مقاله، بررسي جلوه هاي عيني طلسم در ميان ايرانيان در خلال اهم قصه هاي عاميانه فارسي است. با مطالعه انجام شده در اين گفتار نزديكي برخي از طلسمات ديده شد و حتي در برخي از آنها مانند حسين كرد و اميرارسلان زوال طلسمات به طريقي يكسان تصوير شده اين بيانگر تقريب زماني اين دو قصه است. آتش محور اصلي طلسمات است و از اين منظر تاثيري‌پذيري از آموزه‌هاي اسلامي مبني بر آفرينش ديوان و جنّيان از آتش بوضوح ديده مي‌شود، طلسم و طلسم گذاران در سرزميني غير از ايران هستند و در ايران سپند جايي براي اين اعمال شيطاني ديده نمي‌شود.

There are a number of elements such as sorcery, magic and talisman in tales which may be considered nowadays as superstitions and primitive beliefs of ancient man. To explain different aspects of talismans and how they are opened, three famous works out of masterpieces of written tales have been selected in this study in order to find out the relation between such elements. The aim of this article is to explore the manifestation of talisman among Iranians and the famous Persian folk tales. The results of this research show the closeness of some talismans to the extent that in several stories like Husein Kurd and Amir Arsalan, the breaking of talisman is represented in the same way which shows the temporal approximation of the two stories. Fire is the main axis of talismans and this shows clearly the influence of Islamic teachings about the role of fire in the creation of demons and jinns. Talisman and talisman-makers live in the countries other than Iran and such satanic actions are not seen in the divine land of Iran.