بررسي تاثير ويژگيهاي سنگ شناسي بر توسعه عوارض كارستي در واحدهاي سنگي كربناته رشته كوه شتري، شرق ايران

Study of the effect of petrographic characteristics on the development of karst in carbonate rock units in Shotori Mountains, east of Iran

ويژگيهاي سنگ شناسي در سنگهاي كربناته از جمله كاني شناسي، بافت، اندازه بلورها، تخلخل، شكستگي، انحلال و درجه سيماني شدن نقشي بسيار مهم در ايجاد و توسعه پديده هاي كارستي ايفا مي كنند. به منظور بررسي ميزان تاثير اين عوامل بر واحدهاي سنگي كربناته در رشته كوه شتري، سه سازند اسفنديار، جمال و شتري مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به اين كه ميزان خلوص سنگ آهك نيز تاثيري به سزا بر ميزان كارستي شدن دارد، آزمايش تعيين ميزان ناخالصي بر روي تعدادي از نمونه هاي مورد مطالعه انجام شده و نيز داده هاي هيدروشيميايي چشمه هاي منطقه مورد ارزيابي قرار گرفته است. همچنين، از ساير عوامل تحول اشكال كارستي در منطقه مورد مطالعه، ضخامت زياد سنگ آهك، سنگ-شناسي و شرايط زمين ساختي مناسب است. اين پژوهش نشان مي دهد كه عامل اصلي بازدارنده تحول كارست در منطقه مورد مطالعه شرايط اقليمي بوده است. هر چند كه در بررسيهاي انجام شده عوارض كارستي متعددي مانند كارن، دره هاي خشك، چشمه هاي كارستي، حفره هاي انحلالي و غار در اين محدوده مشاهده شد، به نظر مي رسد كه تكامل عوارض كارستي در منطقه نيازمند شرايط اقليمي مرطوب تر و پر باران تري از شرايط اقليمي حاكم بوده است.

Petrographic characteristics of carbonate rocks such as mineralogy, texture, crystal size, porosity, fracturing, dissolution and degree of cementation play major roles in karstification. In order to investigate the effects of these factors on carbonate rock units in Shotori Mountains, stratigraphic intervals including Esfandiar, Jamal and Shotori Formations have been studied. Due to the effect of purity of limestone on development of karst, the percentages of insoluble residues in some samples and hydrochemical data of springs have been analyzed. In the studied region, remarkable thickness of limestones, proper lithology and suitable tectonic situation are important factors for karstification, whereas climatic condition is the main prohibiting element. However several karstic features, including karrens, dry valleys, karst springs, dissolution pit and cave were observed in the studied area, but the results of this study revealed that further wet climatic condition is necessary for evolution of karst in this region.