تاثير وزن بنه مادري و سطوح مختلف كود گاوي بر عملكرد بنه و گل زعفران (Crocus sativus L.)

Effects of maternal corm weight and different levels of cow manure on corm and flower yield of saffron (Crocus sativus L.)

به‌منظور مقايسه وزن‌هاي مختلف بنه مادري كشت شده و تعيين سطوح مناسب كود گاوي بر عملكرد گياه زعفران (Crocus sativus L.)، آزمايشي طي 2 سال زراعي 1391-1390 و 1392-1391 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 4 سطح وزن بنه مادري (شامل گروه‌هاي وزني 3 – 1/1، 5 – 1/3، 7 – 1/5 و 9- 1/7 گرم) و 4 سطح كود گاوي (0، 20، 40 و 60 تن در هكتار) و در 3 تكرار اجرا گرديد. نتايج تجزيه واريانس شاخص‌هاي عملكرد بنه زعفران نشان داد كه اين شاخص‌ها به‌طور معني‌داري تحت تاثير وزن بنه مادري و كود گاوي قرار گرفت. همچنين اثر متقابل وزن بنه مادري در سطوح مختلف كود گاوي نيز بر شاخص‌هاي ذكر شده معني?دار بود. در بين تيمارهاي آزمايش، استفاده از بنه مادري با گروه وزني 9-1/7 گرم با ميزان مصرف 60 تن در هكتار كود گاوي، بيشترين تعداد كل بنه در واحد سطح (510 بنه در متر مربع) و بيشترين عملكرد بنه (1044 گرم در متر مربع) را نشان داد. به‌نظر مي‌رسد بنه‌هاي با وزن بيشتر در سال اول كشت، تعداد بنه‌هاي بيشتري (در هر 4 گروه وزني) توليد كرده اما بنه‌هاي با وزن كمتر توانايي توليد بنه‌هاي با وزن بيشتر از وزن بنه مادري، بيشتري دارند. شاخص‌هاي عملكرد گل زعفران در سال اول نشان داد كه با افزايش وزن بنه‌هاي كشت شده، عملكرد گل در سال اول كشت افزايش ‌يافت. نتايج تجزيه واريانس تعداد گل و عملكرد تر و خشك گل و كلاله زعفران در سال دوم حاكي از پاسخ معنيدار اين شاخص‌ها در واكنش به وزن بنه مادري، كود گاوي و اثر متقابل وزن بنه مادري در سطوح مختلف مصرف كود گاوي بود، به‌طوريكه با افزايش وزن بنه مادري و افزايش سطوح مصرف كود گاوي مقادير اين شاخص‌ها افزايش يافت. به نظر مي‌رسد توليد بنه‌هاي با وزن بيشتر در سال اول كشت زعفران و به?دنبال آن افزايش عملكرد گل، نيازمند بنه‌هاي مادري درشت و مصرف كود گاوي در سطوح بيشتر باشد.

In order to investigate the effects of different maternal corm weight and different levels of cow manure on saffron (Crocus sativus L.) production, an experiment was conducted at the Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad during 2011- 2012 and 2012- 2013 growing seasons. For this purpose a factorial experiment was used based on complete randomized block design with three replications and 16 treatments. The experimental treatments were done at 4 levels of maternal corm weight (1.1- 3, 3.1- 5, 5.1- 7 and 7.1- 9 g) and 4 levels of cow manure (0, 20, 40 and 60 t.ha-1). Variance analysis results for studied characteristics of saffron corm showed that maternal corm weight, cow manure and maternal corm weight × cow manure had significant effects on these characteristics. Among the experimental treatments, maternal corm with 7.1- 9 g weight and the use rate of 60 t.ha-1 of cow manure treatment had both the highest total corm number (510 corm.m-2) and corm yield (1044 g.m-2). It seems that the corms with higher weight in the first year produce larger number of replacement corm than the corms with lower weight. The saffron flower yield characteristics showed that flower yield in the first year increased by increasing the maternal corm weight. The results of variance analysis of the number of flowers and fresh and dry yield of flower and stigma of saffron in the second year showed that the maternal corm weight, cow manure and maternal corm weight × cow manure had significant effects on them. These characteristics increased by increasing the maternal corm weight and levels of cow manure. It seems that producing replacement corm with high weight in the first year, requires large amount of maternal corm and high levels of cow manure usage.