تاثير انديشه‌هاي فلسفي بر قرايت فخر رازي از نظريه كسب

تاثير العقايد الفلسفيه علي قرا ه الفخر الرازي لنظريه الكسب

نظريه كسب از سوي متكلمان اشعري براي تبيين ارتباط فعل اختياري انسان (فاعل) و خدا ارايه شده است. بر اساس اين نظريه افعال اختياري، مانند سايرمخلوقات با اراده و قدرت الهي خلق شده و نقش انسان در افعال خويش تنها به عنوان كاسب تعريف مي‌شود. اين نظريه مبتني بر مباني متعددي است كه با پاره‌اي از اصول فلسفي در تعارض مي باشد. فخررازي با وجود همراهي با بسياري از مباني كلامي اشاعره و حتي اعتقاد به مخلوق بودن افعال عباد و عدم استقلال انسان در فعل خويش، به دليل پذيرش آموزه‌هاي فلسفي، تقريري متفاوت از نظريه كسب ارايه نموده و در مواردي نه تنها از قبول نظريه كسب خودداري كرده بلكه اين نظريه را اسمي بدون مسمي معرفي مي‌كند.

Theory of Kasb (Acquisition) presented by Ashʹari theologians to explain the relationship between voluntary action of man (subject), and God. According to this theory, voluntary action, like other creatures have been created by the Will and Power of God and manʹs role in his actions is defined only as a kasib. This theory is based on several principles that are in conflict with some philosophical principles. In spite of accepting many theological foundations of Ashʹarites even belief in acts of worship as created beings and lack of free will in man’s acts, Fakhr Razi has presented a different view of the theory of kasb, due to his acceptance of the philosophical teachings. In some cases he not only refused to accept the theory of kasb but also introduced the theory as a nominal one and value-free.