مورفوتيپ‌هاي بذر و براكته‌ي ممرز (Carpinus betulus L.)

Seed and bract morphotypes of Carpinus betulus

گونه‌ي ممرز از عناصر مهم جنگل‌هاي هيركاني است و بيشترين پراكنش در ميان گونه‌هاي اين جنگل‌ها مربوط به آن است. بنابراين، مطالعات جامع در زمينه‌ي شناسايي فنوتيپ‌هاي آن بسيار ضروري است. به ‌تاييد اكثر محققان، كارآمدترين صفت براي شناسايي و رسته‌بندي ممرز صفات ميوه و براكته‌ي آن است. به‌همين دليل، در اين تحقيق سعي شده است فنوتيپ‌هاي مختلف آن با استفاده از 26 صفت بذر و براكته‌ي آن شناسايي شود. در ابتدا با استفاده از آناليزهاي آماري، مانند تجزيه به مولفه‌هاي اصلي و تجزيه‌ي خوشه‌اي پايه‌ي موضوع مطالعه گروه‌بندي، و سپس با استفاده از آناليز تشخيص صحت گروه‌بندي انجام شد. با بررسي صفات موثر در مقدار لامبداي ويلكس، صفات مهم در تفكيك گروه‌هاي مختلف از همديگر بررسي شد. نتايج نشان داد كه صفات مربوط به طول لوب‌هاي براكته و همچنين صفات مرتبط با عرض لوب وسط در طول‌هاي مختلف آن بيشتر از ساير صفات در اختلاف ميان گروه‌ها تاثير دارند، هر چند صفات ابعاد بذر و برآمدگي‌هاي سطح آن نيز در تفكيك گروه‌هاي حاصل از آناليز تشخيص نقش اساسي دارند. همچنين بررسي اختلاف صفات روزنه‌ي براكته در گروه‌هاي مختلف كارآمدي اين صفات در شناسايي فنوتيپ‌هاي مختلف را نشان مي‌دهد. سرانجام، با مقايسه‌ي گروه‌بندي حاصل از اين تحقيق با واريته‌هاي مختلف ممرز، استنباط شد كه تنوع در گروه‌هاي حاصل از اين تحقيق از واريته‌هاي از قبل‌شناسايي‌شده بيشتر است. در واقع، نتايج اين تحقيق نشان‌دهنده‌ي تنوع جمعيتي بالاي اين گونه است و لزوم مطالعات بيشتر با تاكيد بر اين صفات را بيش از پيش تاييد مي‌كند.

Carpinus betulus is an important element in the Hyrcanian forests that extensively are distributed, therefore comprehensive studies on separation of phenotypes of the species is necessary. Most taxonomists approved the significance of the seed and bract traits in the taxonomy of the Carpinus so in this study these traits was utilized to identify different phenotypes of the C. betulus by 26 seed and bract characters. First multivariate analysis such as Cluster Analysis were used. Accuracy of the clustering was determined by Discriminate Analysis. Most important traits for groupings were surveyed by Wilksʹ Lambda values. The results showed the length of three lobes of bract had the most contribution in separation of the clusters. However some traits such as length , width and the ridge numbers o the seed are suitable in separation of the phenotypes. Also, examining the bract stomatal traits in different groups, showed this character-was efficient in identifying the different phenotypes. Additionally, we compared the results of this research with previously reportedvarieties of Carpinus betulus and we observed more variation than the prior studies. In fact this study showed extensive variability of Carpinus betulus especiallyin seed and bract characters, proving the taxonomy significance of these traits.