تحليل جنبه‌هاي نمادين شيعي در تزيينات مسجد جامع يزد

The Study and Analysis of Shiite Symbolic Aspects of Decorations in Jami Mosque of Yazd

مسجد جامع يزد يكي از مساجد عظيم و مهم سبك آذري در ايران است. از خصوصيات اين بنا مي‌توان به سردر رفيع، مناره‌هاي بلند، كاشي‌كاري زيبا، گنبد مسجد و... اشاره كرد. به‌كارگيري نقوش در قالب گچ‌بري، كاشي‌كاري و طرح‌هاي زيبا حايز اهميت و درخور تفسير است. تلفيق نقوش هندسي با نقوش اسليمي در تزيينات كاشي‌كاري مسجد به نحوي است كه در نگاه اول نمي‌توان به‌راحتي بين آن‌ها تمايزي قايل شد. هدف از اين مقاله، مطالعه نقوشي است كه جنبه نمادين آن‌ها به نحوي در بردارنده تفكرات مذهب شيعه مي‌باشد. روش تحقيق توصيفي‌ـ‌تحليلي است و از طريق مطالعه كتابخانه‌اي انجام شده است. بنابر يافته‌هاي تحقيق نقوش نمادين موجود در مسجد جامع يزد شامل انواع مختلف شمسه، ستاره، محرابي و... است. اين نقوش بدين لحاظ حايز اهميت است كه علي‌رغم استقرار حكومت مركزي سني‌مذهب طي ادوار ايلخاني و تيموري نمايانگر تفكرات شيعي است.

Jami Mosque of Yazd is one of the great and important mosques of Azari style in Iran. We can imply to the features of this building such as high facade, long minarets, beautiful tiling, dome & etc. The utilization of designs in plaster cast, beautiful designs and tiling are very important and interpretable. The combination of geometric designs with arabesque designs in the mosque’s tiling decorations is somehow that in the first glance, we canʹt distinguish between them easily. The goal of this article is the study of designs which their symbolic aspects contain Shiite thinking. The research method is descriptive- -analytical and published material is used. According to the research findings, available symbolic designs in Jami Mosque of Yazd include various types of brandeburgs, stars, altars & etc. These designs are very important because in spite of the establishment of a Sunni central government during the Ilkhanid and Timuried periods, Shiite thoughts have been used in building of this mosque.