بررسي اثرات اجراي ماليات بر ارزش افزوده بر تورم در اقتصاد ايران در سال 89

The Effects of VAT on Inflation in Iran’s Economy in 2010

طي چند دهه اخير، نظام ماليات بر ارزش افزوده، در بيش از نيمي از كشورهاي جهان اجرا شده است .اين ماليات كه از ارزش افزوده بنگاه ها در مراحل مختلف توليد و توزيع اخذ مي شود، مزاياي متعددي مانند پايين بودن نرخ مالياتي، كاهش انگيزه فرار مالياتي، خنثي بودن نسبت به متغير هاي اقتصادي دارد و منبع قابل اعتمادي براي كسب درآمد براي دولت مي باشد. كشورهايي كه تا كنون اين نظام مالياتي را دنبال نكرده اند و يا آنهايي كه با تاخير به اجراي آن مي پردازند، نگراني هايي داشته اند كه افزايش سطح عمومي قيمت ها بعد از اعمال ماليات بر ارزش افزوده و آثار تورمي آن از اين دسته است. بر اين اساس هدف اين پژوهش بررسي آثار تورمي اجراي ماليات بر ارزش افزوده در اقتصاد ايران است، كه با شناخت دقيق آثار تورمي اين نوع از ماليات با نرخ عمومي 3 درصد در سال 1389 و نرخ هاي ويژه براي كالاهاي خاص بر بخش هاي مختلف اقتصاد و همچنين نحوه تاَثيرگذاري بر شاخص هاي مهم ارزيابي عملكرد ماليات و تعيين ميزان افزايش درآمدهاي پايدار دولت با استفاده از جدول داده - ستانده در ارايه مدل قيمت مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه به دنبال اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده، درآمد هاي مالياتي نيز افزايش يافته، اما بر خلاف آنچه انتظار مي رفت، نسبت ماليات به توليد ناخالص داخلي به صورت نامحسوس سير نزولي طي كرده بود و دامنه تورم ناشي از اجراي ماليات بر ارزش افزوده طبق قانون مزبور بر 54 بخش اقتصادي بين 0011/0 درصد و در بخش ماهيگيري تا 678/12درصد و در بخش نفت خام و گاز طبيعي متفاوت بود. نتايج ديگر نشان داد كه كمترين اثرات قيمتي مربوط به بخش هاي معاف و بيشترين آثار قيمتي در بخش هاي ويژه با ضرايب خاص بوده است.

The value-added tax (VAT) system has been implemented in more than half of countries in the globe during recent decades. This tax, which is collected from firms’ value-added in various phases of production and distribution, has several advantages such as low tax rate, reduced tax evasion, neutrality against economic variables, and it is a reliable source of earning for government. Those countries that have not pursued VAT or those who implement it with delay are of concerns including after-tax inflationary effects. The main goal of current research is to investigate the inflationary effects of VAT implementation in Iran’s economy. In this regard, a price model was used to analyze the inflationary effects of a VAT -with 3% tax rate and special rates for particular goods- on different economic sectors in 2010. In addition, VAT effects on tax performance evaluation indicators were considered and the amount of increases in government sustainable revenue was determined by an Input-Output (I-O) Table.